Ukrayna savaşının birinci yılı dolarken en çetin çatışmaların yaşandığı Bahmut kentinin etrafı sarıldı. ABD istihbaratı, her iki tarafın da ağır kayıplar verdiği bu bölge için Ukrayna’ya ‘çekilme’ tavsiyesinde bulunmuştu. Rus paralı askerleri Wagnerlerin ön plana çıktığı bu muharebe 6 aylık çarpışmanın akabinde bir kuşatmaya dönüştü.
İşte, 5 unsurda Bahmut kuşatması…
BAHMUT NEDEN KIYMETLİ?
Bahmut 70 bin nüfuslu küçük bir kent olmasına karşın ehemmiyetini merkezi bir lojistik nokta olmasından alıyor. Ağustos başında Wagnerlerin Popasna kasabasını ele geçirmesi akabinde oluşturulan köprübaşı bir çiçek üzere açıldı ve Bahmut’a kadar ulaştı. Ağustos’a kadar ağır bir halde ilerleyişini sürdüren ve durdurulamayan Rus birlikleri, sonradan baş gösteren insan gücü problemleri ve lojistik sınırların yıpratılması sebebiyle durdular. Çatışmalar son derece şiddetli bir formda devam etse de Bahmut-Soledar-Siversk hattı aylarca kırılamadı.
2022 yaz ortasında Ruslar, Popasna’dan tüm istikametlere yanlışsız genişlemeye başladı / Kaynak: militarylandnet
Rusların buradaki birincil amacı, Donbass‘ın kalan son büyük kentleri Slovyansk ve Kramatorsk’un ele geçirilmesiydi. Bunu yapabilmeleri için Harkiv bölgesindeki Lyman kentini tutmaları ve Bahmut’u alarak bu kentlerin etraflarını sarmaları gerekiyordu. Bu sayede Ukrayna birlikleri kuşatma altına alınacak ve Donbass savaşı bitirilecekti.
Rusların savaş başladıktan sonra ele geçirip kaybettiği topraklar / Kaynak: Liveuamap
Ancak Rusya, Harkiv’de toprak kaybı yaşayınca Bahmut’un stratejik ehemmiyeti de azaldı. Lyman’ın kaybedilmesiyle büyük kentlerin etrafının sarılması imkansız hale geldi. Bu nedenle Bahmut’un ehemmiyeti sembolikleşti.
ETRAFI NASIL SARILDI?
Wagnerler, Popasna’da olduğu üzere Soledar çizgisini da kırmayı başardılar. O devirde Ukrayna tarafı kasabanın ‘önemsiz’ olduğunu vurgulasa da Bahmut’un alınmasında kıymetli bir rol oynayacağı biliniyordu. Soledar düştükten sonra Rus ordusu etraftaki bütün kasabalara dağılarak hem Siversk’i tehdit etmeyi hem de Bahmut’un etrafını sarmayı başardı. Soledar’ın düşmesinin akabinde Ukraynalılar önemli bir savunma sınırı kurmayı başaramadılar.
Aylardır ilerleyemeyen Ruslar Güney’de Chasiv Yar ve Ivanivske’ye Kuzey’de ise Yahidne’ye yanlışsız giderek Bahmut’a giden çıkış noktalarını ateş altına aldılar.
Bahmut’ta son durum / Kaynak: liveuamap
Kentin etrafının büsbütün sarılması Ukraynalıları ümitsizliğe itecek, daha sert bir savunma yapmalarını sağlayacaktı. Savaşın başında benzeri bir formda etrafı sarılan Mariupol’deki Ukraynalılar haftalarca direnmiş; Ruslar, bölgeyi ele geçirene kadar çok vakit kaybetmişti.
Şu anda ise Rusya ateş altında tuttuğu yolları büsbütün ele geçirmiyor. Bu sayede hala bir çıkış yolu olduğunu gören Ukraynalılar savunmasız bir formda bölgeyi terk etmeye çalışıyor ve önemli zayiat veriyorlar.
NEDEN 21. YÜZYILIN STALİNGRAD’I?
2. Dünya Savaşı’nın doğu cephesi en çetin çatışmaların geçtiği cepheydi. Almanlar hem Leningrad (bugünki St. Petersburg) hem Moskova hem de Stalingrad (bugünki Volgograd) sonuna ulaşmış, fakat lojistik sıkıntıları nedeniyle tıkanmışlardı. Bir çoklarına nazaran ana maksat başşehir Moskova olmalıydı, ancak Hitler Stalingrad’ı istiyordu.
Birinci sebebi Hitler’in giderek büyüyen panzer taburlarının petrol gereksinimiydi. Hitler, Stalingrad’ı alarak Hazar denizine kadar gidecek, Kafkas Sovyet ordusunu ana karadan izole edip imha edebilecekti. Bu sayede Kafkas petrolüne erişim sağlayacaktı. Başka bir sebebi ise kentin isminin Stalingrad olmasıydı. Hitler, önderin isminin verildiği kenti alarak Sovyetlerin direncinin kırılacağını umuyordu.
Ukraynalı askerler Bakhmut yakınlarındaki cephe çizgilerinde / REUTERS
Tabii işler Almanların umduğu üzere gitmedi. Stalingrad’da amansız bir direniş başladı. Esasen kendi hudutlarından çok uzakta olan Almanlar, birliklerine mühimmat ve erzak yetiştiremediler. Ağır kış kaidelerinin da yardımıyla Stalingrad ayakta kalmayı başardı. Direnişten sonra yapılan karşı taarruzlar Almanların sonunu getirdi.
İşte Bahmut da benzeri bir durumda.
Önemli bir lojistik merkezi olmasının ve Donbass savaşındaki stratejik değerinin yanında kendisi için verilen kayıplar sebebiyle de bir sembole dönüştü. ABD’li deniz piyadesi Troy Offenbecker, Bahmut’ta cepheye gönderilen bir askerin ortalama 4 saat ömrü olduğunu söylüyor. Çatışmaların en şiddetli günlerinde, toplam zayiatın Ukrayna tarafında bine kadar çıktığı argüman ediliyor. Stalingrad’da toplam 2 milyona yakın asker hayatını kaybetmişti. Bahmut’ta oluşan zayiat 21. Yüzyılın nispeten küçük orduları için oldukça yıkıcı ölçüde.
BAHMUT İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Bahmut kentinin ismi de savaş boyunca bir tartışma konusu oldu. Ruslar kente “Artyomovsk” derken Ukraynalılar “Bahmut” demeyi tercih ediyorlar. Tarihî ismi Bahmut olsa da 1924’de Bolşevik ihtilali sonrası Artyomovsk olarak değiştirildi. Bu ismi ise Bolşevik devrimcilerden “Yoldaş Artyom” takma isimli Fyodor Andreeviç Sergeey’den almışlardı. Yoldaş Artyom, Bahmut’u da içinde bulunduran “Donetsk-Krivoy Rog Halk Cumhuriyeti’nin” kurucusuydu.
Bahmut isminin kökeninin Kırım Tatarlarından geldiği ve “Mahmud” isminin bir gibisi olduğu argüman ediliyor. 16. Yüzyıl’da, Rus hükümdar “Korkunç İvan”, Kırım Tatarlarının akınlarını önlemek hedefiyle birebir ismi taşıyan ırmak üzerine yerleşim kurdu. Sovyetler Birliği devrinde ise bu bölgenin ismi Artyomovsk olarak değiştirildi ve 2015’e kadar bu türlü kaldı. 2015’te Ukrayna başkanı Petro Poroşenko, Donbass’taki iç savaşın başlamasıyla eski Sovyet yer isimlerinin değiştirilmesi buyruğunu verdi ve böylelikle Bahmut tekrar eski ismini aldı.
PEKİ, ARTIK NE OLACAK?
Belarus da dahil olmak üzere hudut bölgelerinde yapılan hazırlıklarla Rus ordusunun Şubat ayında büyük bir taaruza kalkışacağı beklentisi vardı. Rusların Bahmut’daki bir zaferden faydalanabilmesi için Harkiv’de kaybettiği toprakları geri alması gerekiyor. Bu nedenle Şubat’ta beklenen taarruzun önümüzdeki haftalarda Lyman ve Harkiv’e hakikat başlaması kelam konusu.
Ruslar yalnızca Bahmut’ta değil cephe sınırı boyunca bir çok noktada saldırıyorlar. Bunların en çok dikkat çekeni fecî kayıplar verdikleri Vuhledar yerleşimi. The Guardian’ın haberine nazaran, “Ruslar bu kasaba etrafındaki çatışmalarda 130’dan fazla ana muharebe tankı ve zırhlı işçi taşıyıcı kaybettiler.” Bu da Rusların hareket kabiliyetleriyle ilgili soru işaretleri doğurdu.
Yani Rus ordusu Bahmut’ta değerli bir zafer kazansa bile muhtemel bir taarruzda Ukrayna’nın direncini kırması beklenmiyor.
Yorumlar kapalı.