ABD-Yunanistan ortaklığı Kuşak ve Yol projesini tehlikeye atıyor: ‘Türkiye alternatif olabilir’

Modern İpek Yolu olarak da isimlendirilen Bir Jenerasyon Bir Yol projesi, dünyanın en büyük ve en değerli ticaret projeleri ortasında birinci sırada yer alıyor.

Kuşak-Yol projesi temel olarak Çin ile Avrupa arasında var olan büyük ticari hacmi ilerletmeyi, geliştirmeyi hedefliyor. Tıpkı vakitte Çin’den Avrupa’ya lojistiği kolaylaştırmak, maliyeti düşürmek ve araları kısaltmak amacı de var.

3 farklı kolda Çin’den Avrupa’ya uzanan projede kuzeydeki Ukrayna krizi, orta nesilde yer alan Türkiye hattının ve güneyden gelen deniz sınırının değerini artırdı. Proje Türkiye’de de yakından takip ediliyor ve değerli yatırımlar yapılıyor.

Ancak projenin Avrupa’ya denizden giriş kapısı olarak Yunanistan’daki Pire limanı seçilmişti. Çinli COSCO (China Ocean Shipping Company) firması bu limanın yüzde 67’lik payını elinde bulunduruyor.

ABD ise Çin’in Avrupa ile entegrasyonunun artmasından rahatsızlık duyuyor. Bu açıdan ABD ile askeri işbirliğini derinleştiren Yunanistan’daki Pire limanı Çin’in gelecek amaçları açısından tehlike arz ediyor. Hatta Amerikan donanmasına ilişkin USS George HW Bush uçak gemisi de yakın vakitte Pire limanını ziyaret etmişti. Bu da Çin’e yönelik güçlü bir bildiri niteliği taşıyor.

Pire limanı

‘Yunanistan bu limanı Çin kullanımına kapayabilir yahut kullanımını zorlaştırabilir’

Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, “COSCO firmasının Pire limanında Jenerasyon ve Yol teşebbüsünün Avrupa girişi olarak kullanılması konusu uzun yıllardır yürürlükteydi. Gerek kiralanması gerekse de işletmesinin Çin firması tarafından yapılması evvelki Yunan hükümetlerince onaylanmıştı” diyerek şunları anlattı:

“2014 yılı sonrasında ABD-Yunanistan alakalarının gelişmesi ve bu bağın stratejik boyuta evrilmesi sonucunda ABD’nin Yunan hükümetlerine baskı yaparak Pire limanın Nesil ve Yol teşebbüsü kapsamında kullanılmasına baskılarını artırdı. Gerçekten geçtiğimiz yıllarda limanın genişletilmesine yönelik ihale sürecinin durdurulması da bunun bir işaretiydi. Dedeağaç’a ve Girit’e Amerikan donamasının ve Ukrayna’ya gidecek gereçlerin Dedeağaç üzerinden ulaştırılmasından sonra başka bir deyişle Kuzey Ege’nin ABD için en az Türk boğazları kadar stratejik bir özgül tartıya kavuşmasından sonra Pire limanın Çin’in dış ticaret çıkarlarına katkı sağlayacak bir merkeze dönüşmesi esasen beklenemez. ABD ile Çin ortasında gelecekte bir tırmanma başladığında Yunanistan bu limanı Çin’in kullanımına kapayabilir yahut kullanımını zorlaştırabilir.”

‘Yakın bir vakitte bu limanda önemli bir tansiyon yaşanacağını söyleyebiliriz’

Gürdeniz, “USS George HW Bush isimli uçak gemisinin Şubat ayında başında Pire limanına ziyarette bulunması aslında yalnızca Yunan kamuoyuna değil, Çin hükümetine de bir ileti olarak düşünülmelidir. ABD’nin 51’inci eyaletine dönüşen Yunanistan’ın Çin’in Jenerasyon ve Yol teşebbüsünde Avrupa için giriş terminali olması jeopolitik prensiplere karşıttır. Yakın bir vakitte bu limanda önemli bir tansiyon yaşanacağını söyleyebiliriz” diye de ekledi.

‘Pire limanının en değerli alternatifi İzmir’deki Çandarlı limanıdır’

Peki, Türkiye’deki limanlar Yunanistan’ın Pire limanına alternatif olabilir mi? Gürdeniz’e göre bu mümkün:

“Marmara denizinde İstanbul Ambarlı bölgesinde Jenerasyon ve Projesi’nin en kıymetli giriş bölgelerinden Çin firması iştirakinde olan bir liman var. Karadeniz’e ve Balkanlara yönelik trafik çoklukla buradan organize ediliyor. Pire limanının en değerli alternatifi İzmir’deki Çandarlı limanıdır. 2014’ten bu yana Çandarlı’nın Pire’ye alternatif olarak sunulmasını ve Çin hükümeti ikna edilerek Pire’nin Çandarlı’ya taşınmasını savunuyorum. 1915 Çanakkale Köprüsü’nün açılmasından sonra bu çizgi çok daha kullanışlı oldu. Bugün de bu türlü bir durum kelam konusu olduğunda Çin’in tercih edeceği en yakın alternatif Çandarlı limanıdır. Türk hükümeti de eminim ki bu hususta çalışma yapıyordur.”