Demirtaş’ın çekilmesi Kürt siyasetini nasıl etkiler?

featured

Demirtaş’ın HDP’ye yönelik tenkitleri ve etkin siyasetten çekilmesi kararı Diyarbakır’da sürpriz karşılanmadı, lakin bölgenin kanaat başkanları, Kürt siyasetinin Türkiye toplumu ile bağının kesildiğini düşünüyor.

Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini geride bırakan Türkiye siyaseti, altı yıldan fazla müddettir Edirne Cezaevi’nde tutuklu bulunan HDP eski Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş‘ı konuşuyor.

Çarşamba günü yayımlanan bir makalesinde HDP’yi sert bir lisanla eleştiren Demirtaş, gazeteci İrfan Aktan’a verdiği röportajda da aktif siyaseti bırakacağını açıkladı. Etkin politikayı “şu aşamada” bıraktığını ve lakin HDP üyeliğinden istifa etmeyeceğini belirten Demirtaş, beş yıldır HDP’ye gönderdiği iletilere karşılık alamadığını ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olma talebinin de reddedildiğini vurguladı. 

Demirtaş siyaseti sahiden bıraktı mı?

Demirtaş’ın resmi Twitter hesabından paylaşılan iletisi birinci etapta siyaseti büsbütün bırakacağı olarak değerlendirildi. Lakin röportajda Demirtaş’ın “şu aşamada” tabiri açık bir kapı bıraktığı biçiminde yorumlandı. Siyaset bilimciler de bunun geçici bir çekilme olduğu ve Demirtaş üzere bir figürün gelecekte Kürt siyasetini büsbütün terk etmeyeceği görüşünde.

Demirtaş ve HDP idaresi ortasında birtakım sıkıntılar olduğunun bilindiğine dikkat çeken Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Vazifelisi Doç. Dr. Vahap Coşkun‘a nazaran fakat iki taraf da bunu kamuoyu önünde tartışmaktan imtina ediyordu. Demirtaş’ın birinci sefer 2023 seçimlerinden sonra HDP’yi ağır eleştiren bir yazı kaleme aldığını hatırlatan Coşkun, Demirtaş’ın sert iletilerinden sonra çekilmesinin sürpriz olarak karşılanmadığını tabir ediyor:

“Tamamen siyaseti bırakmış değil. Muhtemelen AK Parti ve Erdoğan’ın seçimleri kazanmasından sonra mevcut halinde çok büyük değişiklik olmayacağını düşünmüştür. Biraz daha geriye çekilmek, tabir-i ciazse biraz inzivaya çekilmek ve gelecek devrin hazırlığını yapmak için biraz daha art plana çekilme gereksinimi hissetmiştir. Kurallar şayet ileride değişirse muhtemelen tekrar bir kıymetlendirme yapar ve siyasetin içerisinde tekrar etkin bir rol alır.”

Kürt seçmenden Demirtaş’a destek

Demirtaş’ın tenkitleri ve çekilme kararı Kürt siyasetinin merkezi pozisyonundaki Diyarbakır’da da geniş yankı buldu. Seçim öncesinde siyasete ısınan iki milyon nüfuslu kentte seçim sonuçları ile birlikte beşerler, kameralara konuşmakta yine tereddüt yaşamaya başladı.

Kentin sokaklarında Demirtaş’ın tenkitlerini haksız bulanlar olsa da çoğunluk HDP’nin eski eş genel liderine takviye veriyor. Destekçileri Demirtaş’ın tutuklanmasından bu yana Kürt siyasetinin sahipsiz kaldığını düşünüyor. Diyarbakır’daki HDP’li seçmenler, TİP ile ittifak yapılmasına da kızgın. TİP’in Kürt siyasetinde 15 milletvekili kaybettirdiği savunuluyor. 

“Kürt siyasetiyle Türkiye toplumunun bağı kesildi”

Selahattin Demirtaş ile HDP idaresi ortasında sıkıntılar olduğu uzun vakittir biliniyordu. Lakin yaşanan ihtilafa karşın sık sık beraberlik iletileri veriliyor, tartışmalar kamuoyu önünde yapılmıyordu. Demirtaş’ın tenkitleri ile birinci defa kamuoyunun gündemine oturan tartışmalar ve çekilme kararının Kürt siyasetini nasıl etkileyeceği de merak konusu. Kürt siyasetini yakından takip eden Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi Lideri Mesut Azizoğlu‘na nazaran Demirtaş, farklı bir noktaya dikkat çekmeye çalıştı: 

“2015 yılında yüzde 13 oy alan ve Türkiye siyasetinde belirleyici olan bir Kürt siyaseti vardı. Bugün ise Kürtlerin belirleyici rolünden uzak durularak seçim kazanılacak hale getirildi Kürtler. Bugün izlenen siyasetler sonucu Kürt siyasetiyle Türkiye toplumunun bağı kesildi. Aslında Demirtaş’ın anlattığı bu tıkanmışlık haliyle ilgili yeni usuller bulmak, yeni arayışlar bulmak. Şu muhakkak ki izlenen sistem gerçek değil. Esasen o da onu eleştiriyor. Bunların değişimiyle ilgili bir serzenişte bulunuyor.”

Selahattin Demirtaş kimdir?

1973 yılında Elazığ’ın Palu ilçesinde doğan Demirtaş, siyaset öncesi Diyarbakır’da özgür avukatlık ve İnsan Hakları Derneği yöneticiliği yaptı. Sivil toplum tecrübesinin akabinde esasen içinde bulunduğu Kürt siyasetinde resmi olarak yer alan Demirtaş, Barış ve Demokrasi Partisi ile Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanlığı yaptı. 4 Kasım 2016 günü tutuklanan Demirtaş 11 Şubat 2018’e kadar HDP’nin Eş Genel Başkanlığı misyonunu yürüttü.

Üç devir milletvekilliği yapan Demirtaş hala Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuklu bulunuyor. 2014 ve 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Demirtaş, tahlil sürecinde de etkin rol aldı. Hakkında Anayasa Mahkemesi ve AİHM tarafından verilen ihlal kararları bulunan Demirtaş hala Kobani belgesi ve birçok davadan yargılanıyor. 

“Demirtaş sonrası HDP’de liderlik sorunu kendini gösterdi”

Siyasi hayatı boyunca farklı bir manzara çizen Demirtaş, Kürt siyaseti içinde Türkiye’deki seçmenlerin de üzerinde mutabık kaldığı bir isim oldu. 2015 seçimlerinden sonra Erdoğan’a yönelik söylediği “Seni lider yaptırmayacağız” kelamı yıllarca konuşulan Demirtaş, yenilenen İstanbul seçimlerinde de Kürt seçmenler üzerinde belirleyici rol oynadı. 2019’da yapılan ve İstanbul’da tekrarlanan lokal seçimler öncesinde PKK önderi Abdullah Öcalan Kürt seçmenin tarafsız kalması daveti yapmıştı. Buna karşılık Demirtaş ve HDP yönetimi ise İmamoğlu’nun desteklenmesi gerektiğini açıklamış, Kürt seçmenin çoğunluğu İmamoğlu’na oy vermişti. 

Doç. Dr. Vahap Coşkun, Demirtaş ve HDP’nin genel liderleri ortasında önemli bir fark olduğunu düşünüyor. Demirtaş’ın başka genel liderlerden farklı olarak siyasal önder üzere davrandığına dikkat çeken Coşkun, “Toplumda karşılığı olan, karizmatik bir aktördü. Cezaevine girmesinden sonra HDP içerisinde esasen bir liderlik sorunu kendini belirli ediyordu. Demirtaş’ın geriye çekilmesinden sonra yani büsbütün artık HDP siyasetine rastgele bir halde müdahil olmayacağını belirtmesinden sonra muhtemelen HDP içerisindeki liderlik sorunu kendini bir biçimde daha derinleştirerek gösterecektir” öngörüsünde bulunuyor.

“HDP içinde tartışmaları tetikleyecektir”

Demirtaş’ın tenkitleri ve çekilme kararı, bölgedeki siyaset bilimciler tarafından HDP’nin tekrar yapılanması için bir davet ve seçim başarısızlığında sorumluluğu olanların da siyasetten çekilmesi olarak da okunuyor. Lakin bu davetin yenilenme kararı alan HDP’de nasıl karşılık bulacağı şimdi bilinmiyor. Doç. Dr. Vahap Coşkun ise HDP’nin bir yenilenme gereksiniminin seçimden sonra çok açık bir biçimde kendini gösterdiğini düşünüyor ve partide bu istikamette önemli bir tartışmanın başlayacağını söz ediyor:

“HDP 2015’ten beri rastgele bir siyaset üretmedi. HDP’nin daima Türk soluyla yaptığı ittifakın ne getirdiği, ne götürdüğü önemli bir halde sorgulanacak. Münasebetiyle Demirtaş’ın geri çekilmesi. Geri çekilirken de bütün bu tenkitlerini açık, net ve hayli sert bir lisanla kaleme alması HDP içerisindeki bu tartışmaları, bu dönüşümleri tetikleyecektir diye düşünüyorum.”

“HDP’de yapısal bir sorun var”

Demirtaş’ın açıklamalarında tartışılan noktalardan biri de Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olma teklifinin HDP idaresince reddedilmesi. HDP Sözcüsü Ebru Günay düzenlediği basın toplantısında Demirtaş’ın adaylığının tüzel durumu nedeniyle değerlendirilmediğini, kendisinin de bir bayan aday önerisi olduğunu açıklamıştı. Pekala Demirtaş birinci tıpta aday olsaydı hakikaten de muhalefet ismine farklı bir sonuç alınabilir miydi?

Vahap Coşkun da HDP’nin aday çıkarmaması siyasetinin yanlış olduğunu düşünüyor ve Demirtaş’ın da bunda sorumluluğu olduğunu belirtiyor. “Kuşkusuz Demirtaş’ın adaylığı kitledeki motivasyonu artırabilirdi. Fakat benim görebildiğim kadarıyla HDP’deki sorun ferdî meseleleri aşmış durumda” diyen Coşkun, HDP’de yaşanan yapısal problemlere işaret ediyor. Demirtaş’ın söylediği üzere HDP’de açık bir parti içi demokrasi sorunu olduğunu savunan Coşkun, değerlendirmesini şöyle sürdürüyor:

“İttifak siyaseti, adayların belirlenmesi, merkezin yerelin hassasiyetlerine rastgele bir mana atfetmemesi başka ayrı sorun alanları. Hasebiyle HDP yüzde 13’lerden yüzde 8 bandına düşmüşse bu yalnızca Demirtaş’ın aday olup olmamasıyla açıklayabileceğimiz bir durum değil. Burada çok daha derin, çok daha yapısal bir sorun var. HDP artık büyüyen, daha fazla umut vaat eden bir parti kimliğini kaybetti. Küçülen bir parti durumuna düştü ve bu çok önemli bir tehlike.”

0
mutlu
Mutlu
0
_zg_n
Üzgün
0
sinirli
Sinirli
0
_a_rm_
Şaşırmış
0
umursamaz
Umursamaz
Demirtaş’ın çekilmesi Kürt siyasetini nasıl etkiler?

Yorumlar kapalı.

Giriş Yap

Fokana Haber ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!