6 ve 20 Şubat’taki zelzeleler nedeniyle Hatay’da yıkımın en çok yaşandığı ikinci ilçe olan Defne’deki enkaz döküm alanı bölgedeki vatandaşların yansısına yol açtı.
Koçören Mahallesi’ndeki (yereldeki ismiyle Mengüllü) enkaz döküm alanı yerleşim yerlerine ve zeytinliklere çok yakın bir pozisyonda bulunuyor.
Alana boşaltım yapan moloz yüklü kamyonlar uzun kuyruklar oluştururken, moloz yığınları tarım alanlarına gerçek genişlemeye devam ediyor.
9 Mart’ta mevzuyu gündeme taşıyan Türkiye Personel Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Barış Atay Mengüllüoğlu, Koçören’in tıpkı vakitte ailesinin köyü olduğunu belirterek, “Burası büsbütün zeytinliklerden oluşan bir köy. Aslında genel olarak köyün geçim kaynağı da zeytin ve zeytinyağı. Enkaz döküm alanı, asbest tehlikesi göz önünde bulundurulmaksızın yerleşim yerlerinin ve zeytinliklerin çok yakınına kurulmuş durumda. Buranın kaldırılması üzere bir ihtimal neredeyse görünmüyor. Bütün köy halkı, köyün girişindeki bu alanda bununla yıllarca yaşamak zorunda bırakılacak” demişti.
Samandağ’da enkaz döküm alanı tartışmaları: Hastalık riski büyüyor, vatandaşlar karşı çıkıyor, belediye valiyi işaret ediyor
“Sesimizi duyurmaya çalışıyoruz”
T24’e konuşan fakat ismini belirtmek istemeyen Koçörenli bir vatandaş, zelzelenin birinci gününden bu yana bölgeden ayrılmadıklarını ve sarsıntıda az hasar alan Koçören’e yıkımın çok olduğu kent merkezinden göçün arttığını belirterek “Zaten şu an yalnızca köylerde ömür var diyebiliriz. Lakin haftalardır molozları bu yerleşim yerine döküyorlar. Her şeyimizden olduk bari sağlığımızdan olmayalım diye sesimizi duyurmaya çalışıyoruz” dedi.
Son bir haftadır moloz yüklü kamyon sayısının arttığını söyleyen Koçörenli vatandaş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İnanılmaz bir trafik oluşuyor burada her gün. Birtakım günler kamyonlardan ceset kokuları yayılıyor. Trafik de kilitlendiği için kokudan geçilmediği vakitler oluyor. Esasen daima moloz dökülürken ceset çıktığı söylentileri oluyor. Ben ceset kokularından ötürü 27 Şubat’ta durumu Sıhhat Bakanlığı’na da ileterek en azından ilaçlama yapılmasını talep ettim. Yalnızca adresi aldılar ancak rastgele çalışma yapılmadı. Bizim de konutumuz hasarlı, şu an konutumuza geçemiyoruz. Tozdan ötürü bahçede de oturmak mümkün değil. Ciğerlerimiz toz doldu. Zelzelede ölmedik ancak süreç bu halde ilerlemeye devam ederse hepimiz hastalıktan öleceğiz üzere görünüyor.”
Deprem öncesi ve sonrası Koçören’deki enkaz döküm alanını gösteren uydu imgesi (Kaynak: Harita Genel Müdürlüğü)
“Sadece beşerler için değil tüm canlı hayatı için risk”
T24’e konuşan Koçören Mahallesi’nden Fatih Gülbol ise “Köy halkı olarak ana yolu kullanamıyoruz, orta yollardan köye ulaşıyoruz. Samandağ yolundan döküm yapılan alana kadar o denli bir kamyon trafiği var ki. Bunun yanı sıra ağır bir toz ve makus bir koku oluyor. Tüm bunların ileride bize sıhhat manasında yaratacağı problemleri düşünemiyoruz bile. Korkuyoruz. Gerçekten korkuyoruz bu durumdan” dedi.
Koçören’deki enkaz döküm alanının zelzele öncesinde arazi sahipleri tarafından toprak dökümü için Hatay Büyükşehir Belediyesi’ne kiralandığını söyleyen Gülbol, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Beş yıllık bir mukavele imzaladıkları söyleniyordu. Sarsıntıdan sonra bu alana molozların dökülmesine başlandı. Lakin kontratın yalnızca toprak dökümü üzerine yapıldığını biliyorum. Zira orası bir vadi biçiminde, orayı toprakla doldurmak istediler. Yaklaşık iki yıldır baya toprak döküldü bu alana. Lakin artık molozlar dökülüyor. Etrafta çok sayıda mesken var ve bu konutlarda kalabalık aileler yaşıyor. Mesela Armutlu Mahallesi’nde meskenleri yıkılan köylülerimiz daima buraya taşındı.”
Aynı vakitte ziraat teknikeri olan ve zerzevat üretimi yapan Gülbol, “Molozların yarattığı toz bulutları zeytin alanlarında önemli manada düşünce yaratacağını düşünüyorum. Zeytin ağaçta oluştuktan sonra bu tozun oradan kalkması mümkün görünmüyor. Keza zeytinyağı üretimi etabında da birebir risk kelam konusu. Yaz döneminde bu toz olayının önüne geçilmesi gerekiyor. Keza hayvancılık için de risk var. Yemlerine dayanak olması açısından yakın civarda otlatılan hayvanlar da bu tozlardan etkilenecektir. Hasebiyle yalnızca beşerler için değil tüm canlı hayatı için bir risk kelam konusu” diyerek kelamlarını sonlandırdı.
Koçören’deki enkaz döküm alanının etrafında çok sayıda konut ve zeytinlik bulunuyor. [Fotoğraf: Ayşe Parıltı Gençalp/Greenpeace]
Greenpeace: Alınmayan tedbirler kaygılarımızı artırıyor
Bu süreçte memleketler arası etraf kuruluşu Greenpeace de Hatay’a giderek kentteki enkaz döküm alanlarında gözlemlerde bulundu.
Konuya ait T24’e yazılı demeç veren Greenpeace Akdeniz Proje Sorumlusu Gökhan Ersoy, “İhmaller ve alınmayan tedbirler nedeniyle binlerce insanın hayatını kaybettiği 6 Şubat zelzeleleri sonrası oluşan milyonlarca ton enkaz atığının hakikat yönetilmemesi öteki felaketlere yol açabilir. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan sürecin insan ve etraf sıhhati öncelenerek yürütülmesini talep ettiğimiz ‘Enkazdan Öbür Felaketler Çıkmasın’ kampanyamız kapsamında enkaz döküm alanlarına dair aldığımız ihbarları derliyoruz” dedi.
Saha ziyaretleriyle bölgedeki halk sıhhati ve etraf muhafaza siyasetlerine yönelik ihlalleri Greenpeace’in ‘tanıklık ilkesi’ doğrultusunda takip ettiklerini belirten Ersoy, sözlerini kullandı.
Eğer maske takmıyorsanız…
Geçimini büyük ölçüde zeytincilik ile sağlayan Koçören’in çabucak yamacına dökülen molozların oluşturduğu devasa döküm alanının öncelikle mahallede yaşayan insanların sıhhati için büyük bir risk oluşturduğunu kaydeden Ersoy, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu riskin başında da döküm süreçleri ile ortaya çıkan tozuma yani partikül unsur kirliliği geliyor. Olağanda partikül hususları gözle görmek mümkün değil lakin bu sefer dökümden kaynaklanan toz parçacıkları o kadar fazla ki döküm alanının üstünde oluşan toz bulutlarını ıskalamak mümkün değildi. Şayet maske takmıyorsanız, bu toz kirliliğinin yoğunluğunu her nefeste hissedebiliyorsunuz. Soluduğunuz partikül unsurlar başta asbest lifleri olmak üzere tehlikeli unsurlar taşıma potansiyeline sahip ve bu nedenle tozumayı önlemek için sulama formülüne başvurmak son derece değerli. Lakin sulama yalnızca arazöz dediğimiz itfaiye araçları ile gerçekleştiriliyor ve her döküm alanına sadece bir araç ayrılmış ki kimilerinde o bile yok. Koçören’de birinci müşahede günümüzde tek bir sulama aracı dahi yok iken, ikinci gün radarımıza giren sulama aracı döküm süreçlerindeki tozumayı azaltmak yerine, döküm alanı ve köye giden yolları ıslatmakla yetiniyordu.”
Ersoy, Koçören’deki moloz yığınlarının artık kendi yamaçlarını oluşturduğunu ve gelen her yeni kamyonla birlikte molozların kendi yığınlarının yamacından dökülerek çabucak yanı başındaki zeytinliklere hakikat genişleme riski barındırdığını da vurguluyor.
Fotoğraf: Ayşe Parıltı Gençalp/Greenpeace
“Alanda sulama aracından daha fazla kolluk kuvvetine ilişkin araçlar var”
“Koçören’de güvenlik tedbirleri yüksekti lakin bu güvenliğin gayesi halk sıhhatini korumak değil, döküm alanındaki asayişi sağlamak üzerine ağırlaştığını gördük. Döküm alanında sulama aracından daha fazla kolluk kuvvetine ilişkin araçlar bulunuyordu” diyen Ersoy, enkaz döküm alanında vazifeli kamyon sürücüleri ile iş makinesi operatörlerine ise rastgele bir kollayıcı ekipman sağlandığına da şahit olmadıklarını belirtti.
Ersoy kelamlarını şöyle sonlandırdı:
