Sosyolog Pınar Selek, tam 25 yıldır suçsuzluğunu kanıtlamak için adalet çabası veriyor. 25 yıl içerisinde dört defa beraat eden, sözlerinin azapla alındığı kanıtlanan Selek, Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun son kararına mahallî mahkemenin uymasıyla tekrar ağırlaştırılmış müebbet mahpus istemiyle yargılanacak. Davanın birinci duruşması bugün. Mahkeme, Fransa’da yaşayan Selek için kırmızı bülten ve yakalama kararı da çıkarttı. Selek ise tarihe geçen skandallarla dolu 25 yıldan sonra tekrar özgürlük ve adalet uğraşını sürdürüyor.
- Mısır Çarşısı patlaması ne vakit ve nasıl gerçekleşti?
9 Temmuz 1998 günü İstanbul’da, tarihi Mısır Çarşısı’nın girişindeki bir yiyecek büfesinde meydana gelen patlamada 7 kişi hayatını kaybetti 100’ü aşkın kişi yaralandı. Olayın akabinde çabucak terör soruşturması başlatıldı.
- Tutanak ve raporlarda hangi bilgiler vardı?
Yaklaşık iki haftalık süreçte hazırlanan altı başka tutanak ve raporda, “bomba bulgusuna, buna ait bir modül, husus yahut gerece rastlanmamıştır” yorumu yapıldı.
- Genel görüş neydi?
Uzmanlar, tüplerdeki gaz kaçağının tabana yayılmasından kaynaklı olarak patlamanın meydana gelmiş olabileceği görüşünü savcılığa iletti.
- Pınar Selek neden gözaltına alındı?
Selek, patlamadan iki gün sonra, 11 Temmuz’da terörle çaba şubesi takımları tarafından gözaltına alındı. Lakin gözaltının patlamayla ilgisi yoktu. PKK terör örgütüne üye olmakla suçlanıyordu. DGM Başsavcılığı talimatıyla yedi gün gözaltında tutulan Selek, bu süreçte avukatları ve yakınları ile görüştürülmedi. İsimli tıp raporlarına nazaran Filistin askısı, elektrik üzere azap usulleri ile sözü alındı. Kolunun çıkması nedeniyle emniyette düştüğü ve kolunun çıktığı istikametinde tutanak düzenlendi. Yedi gün sonra savcılığa çıkartıldı. Savcılık ve hakimlik, azap altında verdiği sözleri göz önüne alarak tutuklandı. Bütün bu süreçlerde avukat yardımı alamadı.
- Selek, Mısır Çarşısı’ndaki patlamadan nasıl sorumlu tutuldu?
Emniyet, savcılık ve hekimlikte patlamayla ilgili hiçbir suçlama yöneltilmektesine, bu mevzuda hiçbir soru sorulmamasına, uzmanların da patlamanın bombayla ilgisi olmadığını belirtmesine karşın bu suçlama ortaya atıldı.
28 Temmuz 1998’de, Selek hakkında DGM Savcısı iddianame hazırladı ve örgüt üyeliği kabahatinden 15 yıla kadar mahpusunu talep etti.
- Uzman raporlarına karşın olay nasıl terör hareketi sayıldı?
Öztürk’ün sözlerinin akabinde savcılık, Prof. Dr. Sevil Atasoy başkanlığında yeni bir uzman heyeti kurdu. Evvelki uzman raporlarına muhalif biçimde sonradan çok eleştirilen bir rapora imza attı ve olay yerinde bulunan nitroselüloz isimli hususun, patlamanın bombadan kaynaklanmış olabileceği kuşkusunu yarattığını bildirdi.
- Selek’in atölyesinde bulunduğu sav edilen bomba materyalleri gerçek miydi?
Hayır, bulunduğu argüman edilen gereçlerin emniyetin elinde aramadan 22 saat evvel hazır olduğu, bununla ilgili tutanak düzenlendiği ortaya çıktı.
- Eylemi üstlenen Öztürk savlarını sürdürdü mü?
Mısır çarşısı olayını bilmediğini, Pınar Selek’i tanımadığını, bunların tümünün uydurmaca ve komplo olduğunu, azap altında kendisine polis tarafından zorla tabir imzalattırıldığını söyledi.
- Öztürk’ün savcılık tabirine hangi ek yapıldı?
Öztürk, savcıya söz verdikten sonra polisler tarafından bir öteki odada bekletildi. Burada yaptığı görüşmeden sonra ek söz vermek istediğini belirterek, bir dilekçe kaleme aldı. Buradaki tabirinde emniyetteki tabirini tekrarladı. Fakat savcı bu tabire imza koymadı. Tıpkı savcı, bu tutanağa 2,5 yıl sonra yargılama evresinde imza attı.
- Öztürk’ün halası tabirlerini tekrarladı mı?
Öztürk’ün halası, bombanın meskeninde imal edildiğini söylemiş, Selek’i de fotoğrafından teşhis etmişti. Mahkeme evresinde ise Türkçe bilmediği, tabirinin yazılı olduğu kağıda yalnızca parmak bastığını anlattı. Hala, duruşmada Selek’i tanımadığını da kaydetti. Tıpkı duruşmalarda, Öztürk de Selek’i tanımadığını ve Mısır Çarşısı olayını bilmediğini vurguladı.
- Selek hakkında yeni dava açıldı mı?
İşkence altında alındığı ortaya çıkan bu sözler doğrultusunda Selek hakkında yeni bir dava açıldı. Mısır Çarşısı patlamasından sorumlu tutulan Selek hakkındaki iki dava 1999’da birleştirildi. Selek, Mısır Çarşısı patlaması nedeniyle yargılanacağını cezaevinde televizyondan öğrendi.
- Yeni eksper raporu alındı mı?
İstanbul Üniversitesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İsimli Tıp Anabilim Dalı’ndan gelen iki başka raporda, patlamanın bombadan kaynaklandığının söylenemeyeceği belirtildi. 2000 yılında bu raporlar belgeye girdi.
- Buna karşın neden yeni inceleme yapıldı?
19 Nisan 2001’de İstanbul Emniyet Müdürlüğü savcılığa bir yazı göndererek yeni bir uzman incelemesi yapılmasını talep etti. Yazının ekinde İçişleri Bakanlığı’nın hazırlattığı, tarihsiz ve imzasız, patlamanın bombadan kaynaklandığına dair rapora yer verildi. Bunun üzerine mahkeme, talep edilmeden gönderilen bu yazı ve raporu temel alarak yeni rapor istedi.
- Yeni raporda ne yazıyordu?
İki ay sonra İsimli Tıp Kurumu’ndan gelen raporda, patlamanın nedeninin tespit edilemediği belirtildi. İsimli Tıp Genel Şurası da altı ay sonra birebir istikamette rapor hazırladı. Mahkemenin bunlara karşın rapor istediği Jandarma Kriminal Laboratuvarı ise patlamanın bombadan meydana geldiği istikametinde rapor hazırladı. Tıpkı heyette yer alan bir akademisyen rapora şerh koydu.
- Dava nasıl sonuçlandı?
İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi, 2006 yılında çelişkili eksper raporları ve kuşkulu tabirler nedeniyle argümanların kuşkudan arınmış olarak kanıtlanamadığını belirterek davada karar verilmesine yer olmadığına hükmetti.
- Bu karar neden bozuldu?
Savcılık, belgeye giren, patlamanın bombadan kaynaklandığını belirten raporların dikkate alınması, sözlerle birlikte kıymetlendirilmesi gerektiği görüşüyle bu kararı temyiz etti. Yargıtay 9. Ceza Dairesi de mahkemenin davayı ya mahkumiyet ya da beraat formunda karara bağlaması gerektiğini belirterek, kararı bozdu.
- Yeniden yargılama nasıl sonuçlandı?
Bunun üzerine mahkeme tekrar yargılama yaptı ve 2008’de beraat kararı verdi. Savcılık bu kararı da temyiz etti. Lakin savcı Abdülmecit Öztürk hakkındaki beraat kararına itiraz etmedi. Selek’i, Öztürk’ün tabirine dayanarak suçlayan savcılık, bu ifadeyi veren Öztürk’ün beraatini ise olağan karşıladığını belirtmiş oldu.
- Yargıtay, bu kararı nasıl kıymetlendirdi?
Yargıtay da Öztürk’ün beraatinin mutlaklaşmış olmasına ve evraktaki farklı uzman raporlarına karşın, patlamanın bombadan kaynaklandığının kanıtlandığını, sözlerle de desteklendiğini belirterek Selek hakkındaki beraat kararını bozdu. Yargıtay, Selek’in, Türk Ceza Kanunu’nun 125. Hususu uyarınca ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkum edilmesi gerektiğini de belirtti.
- Dosya nasıl Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na geldi?
Bu kararı çelişkili bulan Yargıtay Başsavcılığı, itiraz yetkisini kullanarak davayı Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na taşıdı.
- Genel Şura ne tarafta karar verdi?
Genel Heyet, oy çokluğuyla başsavcılığın itirazını reddetti ve dairenin kararını yerinde buldu. Böylelikle Selek, ağırlaştırılmış müebbet mahpus istemiyle yargılanmaya başladı.
Genel Şura kararında, başsavcılığın itirazında, “patlamanın bombadan kaynaklanıp kaynaklanmadığı belirsizdir” denilmesine karşın, “Daire ve başsavcılık ortasında patlamanın bombadan kaynaklandığı konusunda görüş ayrılığı yoktur” denildi.
- Atasoy’un açıklamaları bu süreçte niçin tartışma konusu oldu?
Atasoy, Genel Konsey kararının tartışıldığı devirde yaptığı açıklamada, “Bizim raporumuzda, patlamanın bombadan meydana geldiğine dair bir tespit yok, bu mevzuda söylenmiş tek bir cümle de yok, raporumuzda patlamanın nasıl ve neden meydana geldiğinin saptanabilmesi için bilimsel olarak izlenmesi gereken yol ve tekniğe dair bilgiler var” dedi.
- Yerel mahkeme, bu karara uydu mu?
Yargıtay kararı uyarınca yine yargılamaya başlayan mahkeme, 9 Şubat 2011’deki birinci duruşmada yine beraat kararı verdi. Mahkeme, belgedeki farklı sanıklar istikametinden ise Yargıtay kararına uydu ve davayı sürdürdü. Savcılık, bu kararı da temyiz etti.
- Buna karşın tıpkı dava nasıl mahkumiyetle sonuçlandı?
Haklarında beraat kararı verilen Selek ve Öztürk’ün evrakları, yargılaması süren başka sanıklarla ilgili karar verilmesi için beklemeye alındı. Tüm belgenin birlikte Yargıtay’a gönderilmesi gerektiğinden bu yol izlendi. Fakat yaklaşık 1,5 yıl sonra birinci duruşmada beraat kararı veren mahkeme, bu görüşünü değiştirdi ve savcılığın bile “beklemiyorduk” yorumunu yapmasına neden olan bir karar verdi. Mahkeme, Yargıtay’ın “mahkumiyet” görüşüne uymayı kararlaştırdı. Bu karar mahkeme liderinin müsaadeli olduğu, yerine oburunun süreksiz olarak baktığı duruşmada verildi. 15 yıl boyunca davaya bakan mahkemenin asıl lideri yerine, süreksiz misyonla davaya bakan liderin baktığı duruşmada evrak karara bağlandı.
- Yargıtay, bu kararı onadı mı?
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2014 yılında verdiği kararla bu kararı yol istikametinden bozdu ve davanın tekrar görülmesini kararlaştırdı.
- Bozma kararından sonra süreç nasıl gelişti?
Davaya kapatılan İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi yerine İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi baktı. Mahkeme, Selek ve Öztürk hakkında kâfi ispat olmadığını belirterek beraat kararı verdi.
- Yargıtay bu kararla ilgili karar kurdu mu?
Evet. Yargıtay, 19 Aralık 2014’te verilen beraat kararlarını 2022’de bozdu. Birinci kararını tekrarlayan Yargıtay Ceza Genel Şurası, Selek’in devletin birliğine karşı kabahat işlediği gerekçesiyle ağırlaştırılmış müebbet mahpusla cezalandırılmasına karar verdi.
- Yerel mahkeme bozma kararına uydu mu?
Mahkeme, geçtiğimiz ocak ayında bu karar doğrultusunda Selek hakkında kırmızı bülten çıkartılmasını kararlaştırdı.
- Genel Kurul’un verdiği kararın değişme ihtimali var mı, duruşma ne vakit görülecek?
Davanın duruşması bugün görülecek. Mahkeme, beraat kararını tekrarlayabilir lakin ceza yargılamasının en üst organı olan Yargıtay Ceza Genel Şurası kararı nedeniyle bu ihtimalin zayıf olduğu yorumu yapılıyor. Beraat kararının tekrarlanması durumunda evrak tekrar Yargıtay’ın önüne gidecek.
- Mahkeme beraat kararını tekrarlamaz ya da Yargıtay görüşünü değiştirmezse süreç bitecek mi?
Selek’in cezası bu durumda katılaşacak. Lakin kararların bu tarafta çıkması durumunda Selek’in Anayasa Mahkemesi’ne başvurma hakkı bulunuyor. Anayasa Mahkemesi, davaları temel tarafından inceleyemiyor fakat hak ihlali olup olmadığını kıymetlendirerek tekrar yargılama kararları verebiliyor. Selek davasında açığa çıkan skandallar nedeniyle bu ihtimal güçlü biçimde tartışılıyor.
- Pınar Selek nasıl amaç haline geldi, nerede, ne yapıyor?
Sosyolog Pınar Selek, sokak çocukları, trans bayanlarla ilgili 1997’de başladığı araştırmalarla dikkati çekti. Atölyesinde çocuklarla çalıştaylar düzenledi. Birebir yıl Kürt sorunu üzerine çalışmaya başladı ve bu durum Selek’i gaye haline getirdi. Mülakatlar yapan Selek, gözaltına alındığında görüşme yaptığı isimleri vermedi. Selek’in çalışmasına ise el konuldu. Hakkında PKK üyesi olduğuna dair çok sayıda argüman ortaya atıldı fakat bu savlar kanıtlanamadı. 2000 yılında tahliye edilen Selek, 2009’da Türkiye’den ayrıldı ve hala Fransa’da çalışmalarını sürdürüyor. Selek hakkında kırmızı bülten ve tutuklama kararı çıkartıldıktan sonra birinci duruşma yapılacak.
Yorumlar kapalı.