Ahmet İzzet Bengüboz… Bolu Sultanisi’nde öğrenciyken okulu yarıda bırakıp, istekli olarak I. Dünya Savaşı’na katılır. İngilizlere karşı Gazze’yi savunan Osmanlı birlikleri içinde savaşan Bengüboz, 29 Haziran 1917’de zabit vekilliğine yükselir. Birinci ve İkinci Gazze Muharebelerinde Filistin muvaffakiyetle savunulsa da, 31 Ekim 1917’de başlayan Üçüncü Gazze Muharebesi’nde İngiliz ordusu durdurulamamış ve Filistin’de Osmanlı Devleti büyük bir mağlubiyete uğrar. Bengüboz, Üçüncü Gazze Muharebesi’nde İngilizlere esir düşerek Mısır’da bulunan Seydibeşir Esir Kampı’na götürülür. Ve kıssa buradan sonra başlar. Kampta kaldığı sürece fotoğrafçılığa ilgi duyar, bir İngiliz subaydan fotoğraf çekmeyi ve cam baskı tekniğini öğrenir. Mayıs 1920’de esirlikten kurtulan Bengüboz, Mudurnu’ya döner ve Kuvayi Milliye’ye katılır. Hem savaşır hem de makûs talihini yenen ulusun direnişini ve kazanımlarını fotoğraflar…
(Üsteğmen Kara Fatma (Seher Erden) Mudurnu’da. Jandarma Kumandanı Neşet Beyefendi, Kırgözlerin Ahmet Beyefendi ile oturuyor.)
100. YILA ÖZEL ÇALIŞMA
Kuvayi Milliye’nin ve Cumhuriyetin birinci yıllarının belgelendiği fotoğraflar Bilkom öncülüğünde, Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Mudurnu Kaymakamlığı, Mudurnu Belediyesi, akademisyenler, profesyonel fotoğrafçılar ve Mudurnuluların katkılarıyla “Yüz Yıllık Miras: Bengüboz” çalışmasıyla geleceğe taşınıyor. Cumhuriyetin 100. Yılına hürmet duruşu niteliğindeki çalışma kapsamında hazırlanan stant, 28 Eylül’de Bolu Mudurnu’daki Fuatbeyler Konağı’nda açıldı. Açılışa CHP Bolu Milletvekili Türker Ateş, Bolu Belediye Lider Yardımcısı Leyla Beykoz, VEKAM Yöneticisi Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu, Bilkom Genel Müdürü Fikret Ballıkaya, Mudurnu Kaymakamı Ayhan Kalaycıoğlu, Mudurnu Belediye Lideri Necdet Türker, Ahmet İzzet Bengüboz’un torunu Mehmet Kadri Bengüboz, savaş muhabiri ve belgesel imalcisi Coşkun Aral katıldı.
(Ahmet İzzet Bengüboz)
FOTOĞRAFLAR İNTERNETTE
Proje kapsamında 1004 adet cam negatiften oluşan arşiv müdafaa altına alınarak, Cumhuriyetin birinci yıllarına ilişkin bayram kutlamaları ve toplumsal dönüşümü yansıtan 450 fotoğraf, yapay zekâ temelli dijital onarım ve renklendirme süreçleriyle günümüze taşınıyor. www.yuzyillikmiras.com adresindeki sanal müzede ulusal erişime açılan fotoğraflar ayrıyeten NFT altyapısıyla tescillenerek dijital dünyada da muhafaza altına alınıyor. Küratörlüğünü Dr. Ayşe Ege Yıldırım’ın üstlendiği stantta fotoğraflar, sanal gerçeklik gözlükleriyle de izlenebiliyor.
(Kalpaklı bir yurttaş ile köpeği)
DEVRİMİ İÇSELLEŞTİREN HALK
Bengüboz’un kadrajı, Mudurnu halkının Ulusal Mücadele’deki direnişini, Mudurnu’nun mimarisini ve peyzajını, Cumhuriyetin birinci yıllarında Mudurnu’daki toplumsal, kamusal ve ekonomik durumunu, Mudurnu’daki bayanların hayatlarıyla birlikte portre ve toplu fotoğraflarla yurttaşların ruh halini ve aile hayatını yansıtıyor. En kıymetlisi de yeni kurulan Cumhuriyeti ve ihtilalleri içselleştiren, onunla yaşayan ve sahip çıkan kasaba halkının vakurluğunu ve özgüvenini gösteriyor. Stant ile ilgili Cumhuriyet’e açıklamalarda bulunan küratör Dr. Ayşe Ege Yıldırım, Bengüboz’un fotoğraflarının estetik manalarıyla birlikte toplumsal, sosyolojik ve tarihi bir misyonunun da olduğunu belirtti. Yıldırım, “Öyle bayan fotoğrafları var ki Kıyafet Devrimi’nin nasıl yaşandığını onlardan görebiliyorsunuz. İnsanların kıyafetleri nasıl değiştirdiğini, içselleştirdiğini görebiliyorsunuz. Yeniden Bengüboz’un fotoğrafları ile ilgili 2016 yılında yayımlanan kitabın birinci sayfalarında, sandalye yanında duran çağdaş giysili bir bayanı koymuştuk. Bu koleksiyondan bahsederken o fotoğrafı göstererek, ‘Buyurun diyorum, 1920’lerde bu türlü bayanlar varmış burada, bu size ne anlatıyor?’ diye meselede şaşırıyorlar. Stantta bu ve bunun üzere birçok sembolik fotoğraf var” diye konuştu.
Yorumlar kapalı.