İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemalettin Dönmez, zelzeleye sağlam binalar için perde duvar kullanımının kıymetine dikkat çekti. “Şili formülü”nün bu temele dayandığını söz eden Prof. Dr. Dönmez, “Tipik olarak bina güçlendirilmesinde yapılan şey binalara perde eklenmesidir. Dolgu duvarların bir kısmının betonarme duvar haline getirilmesidir. Bu formül uygulandığında binalar bırakın yıkılmayı ya hasar almıyor ya da çok az alıyor” dedi.
İYTE İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemalettin Dönmez, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen sarsıntıların akabinde arama-kurtarma takımlarının çalışmaları sonrası 8 kişilik bir grupla Hatay’ın merkez Antakya ilçesine gidip, 500 binada hasar tespit çalışması yaptığını belirtti.
Hatay’da 2000 yılı öncesinde inşa edilen bina sayısının çok olması nedeniyle en ağır hasar alan bölgenin Antakya olduğunu söyleyen Prof. Dr. Dönmez, “2010 sonrası inşa edilen binaların oluşturduğu bölge, merkezden farklı olarak büyük oranda ayaktaydı. 131 binadan 1’i yıkılmış, 2’sinin ise acil yıkılması gerekiyordu. Geri kalanının yüzde 90’ı ağır hasarlıydı fakat ayaktaydı. Bu binalar yıkılacak olsa da insanların canını kurtarabildiği manasına geliyor” tabirlerini kullandı.
“Şili formülünde binalar ya hasar almıyor, ya da çok az alıyor”
İnşaat mühendislerinin şartnameye nazaran tasarım yaptığını söyleyen Prof. Dr. Dönmez, yapılarda muhakkak ölçüde perdeyi mecburî tutan “Şili formülü”nün ehemmiyetini vurguladı.
Can kayıplarını önlemesinin yanı sıra inşaat maliyetlerinde de bir sigorta olarak kabul edilebilecek bu formülün uygulanması gerektiğini anlatan Prof. Dr. Dönmez, kelamlarına şöyle devam etti: “Şili formülünü uygulamak yapı maliyetlerini yüzde 5-10 civarında arttıracaktır ancak kayıplarımızı düşündüğünüzde bu formül bir sigorta olabilirdi. ‘Şili formülü’, binanın güçlendirilmesinde, binaya perde eklenmesi formunda uygulanıyor. ‘Şili formülü’nün temeli da buna dayanıyor.
Yani dolgu duvarlar, beton duvar haline getiriliyor. Bu formül uygulandığında binalar bırakın yıkılmayı ya hasar almıyor ya da çok az alıyor. Kayıp azalıyor. TOKİ yapılarının yeterli performans gösterdiği söyleniyor. Bunun da nedeni tünel kalıp kullanımıdır, yani bu binalarda ağır ölçüde perde duvar var demektir. Perde duvar kullanımı kaide koşulabilir. Hakikat uygulanırsa bu yeni yapılan binaların performansını çok âlâ hale getirir.“
Yasal düzenleme gerekiyor
Üniversitelerde zelzele tasarımı yapacak mühendislerin uzmanlaşmasına yol açacak bir düzenleme gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Dönmez, İYTE olarak eğitim planında sonlu da olsa bir değişiklik yapabileceklerini lisana getirdi. (DHA)
Yorumlar kapalı.