Asya Robins
6 Şubat Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin ikinci ayında resmi datalarla hayatını kaybedenlerin sayısı 50 bin 399’a yükseldi. Yaklaşık 2 milyon kişi bölgeden farklı vilayetlere göç etti, kalan yüz binlerce kişi ise süreksiz barınma tesislerinde hayatlarını sürdürmeye çalışıyor.
Sağlık, süreksiz barınma şartları, enkaz kaldırma süreçleri, inşaat çalışmaları ve eğitim başlıkları altında bölgedeki son durumu inceledik.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın Türkiye Sarsıntı Kurtarma ve Yine Yapılandırma Değerlendirmesi raporuna nazaran 3,3 milyon kişi sarsıntı bölgesinden ayrıldı.
Yaklaşık 2 milyon kişi bölgede kurulan çadır ve konteyner kentlerde barınıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın zelzele bölgesini bir yıl içinde yine inşa etme taahhüdünün akabinde enkaz kaldırma ile “ihya ve inşa” süreçleri de süratle sürüyor.
Süreci takip eden uzmanlar, önceliğin insanların sıhhatinin ve güvenliğinin korunması olduğunu söylüyor.
Verilerle zelzelenin ikinci ayı
- Can kaybı 50 bin 399
- Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Daire Lideri Vedat Mercan: Şimdi kimliklendirilemeyen kişi sayısı 1297
- Aile ve Sıhhat Bakanlığı: Kimliği tespit edilmeyen çocuk sayısı 23
- İçişleri Bakanı Süleyman Soylu: 26 bin yıkılmış ve acil yıkılacak binanın 10 bininin enkaz kaldırma ve acil yıkım süreçleri tamamlandı
- Bölgede 250 bin çadır ve 50 bin konteyner kuruldu
Geçici barınma şartları ve sıhhat durumu
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 5 Nisan’da yaptığı açıklamada sarsıntı bölgesinde 250 bin çadırın ve 50 bin konteynerin kurulduğunu söyledi.
Soylu, kırsal bölgelerde konteyner kurulumunun 10-15 gün içinde başlayacağını ve Türkiye’ye Çin’den 65 bin “katlanılabilir konteyner” gönderildiğini belirtti.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) dün ikinci ay kıymetlendirme raporunu yayımladı.
Özellikle sarsıntı bölgesindeki süreksiz yerleşim alanlarının incelendiği raporda çocuklar, bayanlar, yaşlılar, mülteciler, LGBT bireyler ve ruhsal hastalığı olanlar üzere kimi kümelerin inançlı ve sağlıklı barınma hakkının önceliklendirilme muhtaçlığı yine vurgulanıyor.
Ancak çalışmaya nazaran süreksiz yerleşim alanlarında hala yer, ısınma ve sağlıklı suya erişim sıkıntılarının yanı sıra “mahremiyet, güvenlik ve sanitasyon” gibi temel muhtaçlıklar karşılanmıyor.
Öte yandan birçok kişinin hala çadır beklediği, birtakım bireylerin çadır kentlere alınmadığı için seralarda yahut meskenlerinin önünde barakalarda kaldığı ve bu şahısların var olan çadır kentlerde tuvalet, banyo ve besin üzere hizmetlere erişemediği söyleniyor.
Çadır kentlerde yangın tehlikesinin devam ettiğine dikkat çekilen raporda çıkan birtakım yangınlarda can kaybı yaşandığı söyleniyor.
Hatay’ın Kırıkhan ilçesinde imali mühlet gelen 504 konuttan oluşan süreksiz afet konutlarının havadan görünümü
Kadın sıhhati ve salgın hastalıklar
TTB yetkilileri, süreksiz yerleşim alanlarında kalan bayanların güvenliğinin sağlanamadığını, şiddet ve taciz hadiseleri yaşandığını ve sıhhat durumundaki eksikliklere dikkat çekiyor.
BBC Türkçe‘ye konuşan TTB Merkez Kurulu Üyesi Dr. Onur Naci Karahancı, afet durumlarında doğum oranlarında artış yaşandığını ve sarsıntı bölgesinde hala buna karşı gerekli korunma düzeneklerinin, korunaklı alanların ve medikal dayanağın sağlanmadığını söylüyor.
Karahancı, “Kadınlar için ayrıyeten doğum denetim hapları ve prezervatif üzere kendilerini koruyabilecekleri sistemler gerekli fakat bunlar Sıhhat Bakanlığı tarafından desteklenmiyor. Biz devamlı bunları bulup bayan sıhhat ünitelerine iletme çabasındayız” diyor.
Salgın tehlikesini de yine vurgulayan Karahancı, çoklu hayat alanlarında korunaklı bölgelerin yaratılması gerektiğini söylüyor.
“Biz uyuzla yeni yeni baş edebiliyoruz, bunun nedeni de Sıhhat Bakanlığı’nın bu istikamette bir siyaseti olmaması. Bizim köy köy gönüllülerle gezip ilaç dağıtmamız, alınacak tedbirleri anlatmamızla oldu bu” diyen Karahancı şöyle devam ediyor:
“Sahada bütüncül bir aşılama programı da uygulanmıyor. Mülteci olup olmadığına bakılmaksızın tüm çocukların süratli bir takip düzeneğine alınıp aşılanmaları gerekir.”
TTB Şubat ayında sarsıntı bölgesindeki sıhhat çalışanlarının temel gereksinimlerinin karşılanmadığını ve hak ihlallerinin olduğuna yönelik telaşlarını lisana getirmişti.
Karahancı bu sıkıntıların devam ettiğini söylüyor:
“Sağlık çalışanlarının kalacak yeri yok. Defne Hastanesi’nde 10 sıhhat işçisi bir konteynerde kalıyor, olağanda bu konteynerlerin kapasitesi 4-6 kişidir. Yemekleri, temizlikleri düşünülmüyor. Sıhhat dağıtmak için çalışanlar sıhhatsiz ve tükenmiş bir biçimde konutlarına dönüyor.”
Önümüzdeki yaz aylarında sıcak havaların gelmesiyle çadır ve konteynerlerin kullanılamayacağını söyleyen Karahancı, bölgede kalıcı, korunaklı ve aile yapılarına uygun alanların oluşturulması gerektiğini tabir ediyor.
Molozlar nereye atılıyor?
Depremlerde yıkılan binlerce binanın enkaz kaldırma çalışmaları sürüyor.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun son açıklamasına nazaran zelzele bölgesinde 26 bin yıkılmış ve acil yıkılacak binanın 10 bininin enkaz kaldırma ve acil yıkım süreçleri tamamlandı.
Moloz yığınları ve çöpün nerelere döküldüğü ve toplum sıhhatine, yaban hayatın ve doğal etrafın korunmasına yönelik alınan önlemler konusunda hala çeşitli uyuşmazlıklar yaşanıyor.
Uzmanlar molozların sulu sistemlerle toplanmasının ve depolanacak yerlerin çok düzgün seçilmesinin ehemmiyetine dikkat çekiyor, cansız vücut muhtemelliğine karşı çok dikkatli olunması gerektiğini söylüyor.
77 ekoloji örgütünün bileşeni olduğu İklim Adaleti Koalisyonu (İAK) enkazların Hatay’da Altınözü ilçesinde zeytinliklerin olduğu alana ve Samandağ’da ise çadır kentin karşısına, deniz kenarına döküldüğünü duyurdu.
‘Çalıştırdıkları emekçiler tehlike altında’
Öte yandan binaların yıkılmasıyla ortaya çıkan ve enkaz kaldırma süreçleri sırasında ağırlaşan asbest üzere ziyanlı hususların yarattığı sıhhat tehdidinin devam ettiği aktarılıyor.
TTB üyesi Karahancı, sarsıntı bölgesinde çalıştırılan tüm çalışanların çok büyük tehlike altında olduğunu söylüyor:
“Eski yapıların çoğundaki altyapıda asbest toz kullanılmış olma riskini unutmamak lazım. Asbest, çok küçük molekül yapısı nedeniyle rüzgarla çok süratli ilerleyebiliyor ve akciğerlerde ileri devirde önemli ve kalıcı hasar yaratabiliyor.”
Bölgede çalışanlara korunaklı maskeler verilmesi gerektiğini söyleyen Karahancı, “Sulu çalışma yapılmalı, aşikâr saatlerin üzerinde çalışma yapılmamalı, çalışanlar dönüşümlü çalıştırılmalı. Bu insanları muhafaza sorumluluğu iktidarda” diyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bu haberin yayımlanma vaktine kadar bu bahisteki sorularımızı yanıtlamadı.
Başlayan inşaat çalışmaları ne durumda?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, zelzele bölgesinde bir yıl içinde hayat alanlarının tekrar inşa edileceğini söyledi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 7 Mart’ta yaptığı açıklamada, Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Malatya, Adana ve Osmaniye’de ihale sürecinin tamamlandığını ve 21 bin 62 konutun imaline başlandığını açıklamıştı.
İçişleri Bakanı Soylu daha sonra yeni yapılacak konutların yer seçiminin tamamlandığını ve temellerin atıldığını söyledi.
Soylu, AFAD’ın kırsaldaki konutların yer seçimini de Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bildirildiğini belirtti.
Bölgedeki inşaat süreci Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı (TOKİ) uyumunda yürütülüyor.
Alandaki inşaat faaliyetlerine ait aktüel bilgi almanın şu kademede güç olduğunu belirten TMMOB Kent Plancıları Odası (ŞPO), sarsıntının akabinde 126 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle sadece yer etüdü, jeolojik etüt ve vaziyet planı ile inşaatların yapılmasının önünün açıldığını söylüyor.
ŞPO, bunun üzerine “Deprem yaşanan vilayetlerde kent ve bölge planlama meslek alanının yok sayıldığı” gerekçesiyle imza kampanyası için birinci adımı attı.
Kapsamlı rastgele bir tahlil yahut çalışmaya dayanmadan yeni yerleşim alanları için yer seçimleri yapıldığını ve on yıllar boyunca insanları etkileyecek kararların çarçabuk alındığını öne süren ŞPO, “Planlamayı reddeden, bilimsel gerekliliklerden mahrum ilerleyen bu sürece itiraz ediyoruz” diyor.
Bir TV yayınına katılan ŞPO İdare Şurası Üyesi Zafer Mutluer, “Kentler komplikedir, kentin bütün gereksinimleriyle birlikte planlama yapılması lazım. Ayrıyeten zelzele bölgelerinde farklı alanların farklı özellikleri var. Örneğin Antakya’nın tarihi, kültürel bir yanı da var. Derinleşmiş bilimsel çalışmalarla planlama yapılmalı” diye konuştu.
ŞPO, “Bir yılda belirli sayıda bina inşa edilebileceğini lakin bir yılda kent inşa edilemeyeceğini” söylüyor
Eğitimde son durum nedir?
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer 2 Nisan’da yaptığı açıklamada 27 Mart prestijiyle 81 vilayette ikinci devir eğitimin olağan seyrinde devam etmeye başladığını söyledi.
Özer, zelzeleden etkilenen vilayetlerde öncelikle 1 Mart’ta Kilis, Şanlıurfa ve Diyarbakır’da, sonra 13 Mart’ta Osmaniye, Gaziantep ve Adana’da akabinde 27 Mart’ta Adıyaman, Kahramanmaraş, Malatya ve Hatay’da makul ilçelerde hayatın akışının olağan olduğu ve binaların sağlam olduğu yerlerde eğitimin devam ettiğini paylaştı.
Özer, “LGS ve YKS imtihanına girecek olan öğrencilerimizin imtihana hazırlanmalarıyla ilgili çadırlarla, konteynerlerle, prefabrik okullarla, gerekirse sağlam binalarda her türlü takviyesi vermeye devam ediyoruz” diye konuştu.
Deprem sebebiyle üniversitelerde Nisan ayına kadar uzaktan eğitime geçilmesine karar veren Yükseköğretim Konseyi (YÖK) ise Nisan prestijiyle yüz yüze eğitimi de kapsayan “hibrit” seçeneğinin değerlendirildiğini açıklamıştı.
YÖK Lideri Erol Özvar 5 Nisan’da sarsıntı bölgesindeki rektörlerle buluştu.
YÖK tarafından yapılan açıklamada, Kilis, Adana, Diyarbakır ve Gaziantep vilayetlerinde devam koşulu aranmaksızın sınıflarda yüz yüze eğitim imkanlarının değerlendirildiği belirtildi.
Malatya, Kahramanmaraş ve Osmaniye’de öğretim elemanlarının barınma sıkıntılarının tahliline yönelik çalışmalar ele alınarak, üniversitelerin Mayıs ayı başında yapılacak durum değerlendirmesine nazaran, başta tıp ve sıhhat programları olmak üzere uygulamalı eğitim gerektiren programlarda yüz yüze eğitime geçebilmesi için yürütülen faaliyetler görüşüldü.
Adıyaman ve Hatay’daki üniversitelerde ise hem öğretim elemanları hem de öğrenciler için barınma sıkıntısının devam edebileceği, bu nedenle hali hazırda uygulanmakta olan uzaktan öğretimin sürdürülmesinin uygun olacağına karar verildi.
Yorumlar kapalı.