T24 İktisat Servisi
Eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yine iktisadın işvereni oldu. AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mehmet Şimşek’i Hazine ve Maliye Bakanı olarak atadı. Dış basında “piyasa dostu” bir isim olarak nitelenen Şimşek’in ortodoks iktisat siyasetlerine dönüş yaparak son 2 yılda uygulanan iktisat siyasetlerini kademeli olarak değiştireceği varsayım ediliyor.
Mehmet Şimşek’in kendi internet sitesindeki biyografisinde “zor kaideler altında” büyüdüğünü belirtiyor. Şimşek, Batman’ın Gercüş İlçesi Arıca Köyü’nde sekiz çocuklu ailenin en küçük çocuğu olarak 1967 yılında doğdu.
Ortaokulu Batman’da ve liseyi ise Gercüş’te tamamlayan Şimşek, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni kazandı. Mezun olduktan sonra Siyasal Bilgiler’de bir müddet akademik çalışmalarını sürdüren eski Bakan, devlet bursuyla İngiltere’de University of Exeter’de finans ve iktisat alanında yüksek lisans yaptı.
Çalışma hayatı
Londra dönüşünde ise Etibank’ta çalışmaya başladı. Kendi anlatımına nazaran “tatmin edici olmayan” Etibank devrini, gazetede gördüğünü söylediği Amerikan Büyükelçiliği’nin verdiği bir iş ilanı bitirdi. İmtihanı kazanan Şimşek, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nde Türkiye iktisadı üzerine tahliller yapan kısmında “kıdemli ekonomist” sıfatıyla çalışmaya başladı.
Büyükelçilikte dört yıl çalışan Şimşek, 1997’de ABD’de oturma müsaadesi aldı. Akabinde, İsviçreli merkezli UBS’in New York’taki ofisinde pay senedi tahlil kısmında işe başladı. Kısa müddette UBS’ten ayrılan Şimşek, 2 yıl kadar Deutsche-Bender Menkul Kıymetler’de çalıştı. Peşine ise Mehmet Şimşek, Merrill Lynch’in Akdeniz Bölgesi’ndeki ülkelerin “makro analizlerini” yapan ünitede çalışmaya başladı.
Merrill Lynch’teki vazifesini sürdürürken 2006 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkanlığına aday gösterildi. Şimşek’in atanması gerçekleşmedi ve Süreyya Serdengeçti‘nin koltuğuna 2011 yılına kadar TCMB Lideri olarak kalacak Durmuş Yılmaz oturdu.
2007-2018 ortasında siyasetteydi
2007 seçimleriyle birlikte Mehmet Şimşek, TBMM’ye girdi. Gaziantep’ten vekil olan Şimşek, birebir yıl İktisattan Sorumlu Devlet Bakanı oldu. 2009 yılına kadar misyonunu sürdüren Şimşek, akabinde 6 yıl boyunca Maliye Bakanı olarak vazife yaptı. Şimşek, ayrıyeten 2011’de Batman’dan, 2015’te ise yine Gaziantep’ten milletvekili seçildi.
Mehmet Şimşek, 2015-2018 ortasında ise Başbakan Yardımcısı olarak vazife yaptı. 2018’de, Cumhurbaşkanlığı Sistemi’nin birinci Kabinesi’nde kendine yer bulamayan Şimşek, Twitter hesabı üzerinden veda bildirisi paylaşarak “Siyasete adım attığım 2007’den beri geride bir güzel sada bırakmaya çaba ettim. Ülkemiz ve milletimiz için gece gündüz çalıştık. Bugün vazifemi yeni arkadaşlara onurla devretmenin huzuru içindeyim. Lütfen hakkınızı helal ediniz. Hoşçakalınız…” tabirlerini kullandı.
Mehmet Şimşek yerine Berat Albayrak gelmiş, Hazine ve Maliye bakanlıkları birleştirilmişti.
Birçok polemiğin içinde oldu
Mehmet Şimşek, etkin siyaset yaptığı 11 yılda birçok polemiğe karıştı. Devrin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Batman mitinginde Mehmet Şimşek’i “İşte size paranın babasını getirdim, size hizmet etsin, çalışsın” cümlesiyle kalabalığa tanıttı.
2008’de ABD’de konut balonunun patlaması ve başta Lehman Brothers üzere devrin en büyük bankalarının değerli bir kısmının batması, tüm dünyayı olduğu üzere Türkiye’yi de ekonomik krize sürüklemişti. TÜİK datalarına nazaran işsizliğin 2008’in kasım-aralık ve 2009’un ocak devrinde 838 bin kişi artmasını Mehmet Şimşek, “kadınlara” bağlamıştı. Şimşek, “İşsizlik oranı niçin artıyor biliyor musunuz? Zira kriz periyotlarında daha çok iş aranıyor. Bilhassa bayanlar ortasında kriz devrinde işgücüne iştirak oranı daha artıyor” demişti.
“Deprem vergisi duble yollara gidiyor”
2011’de gerçekleşen Van sarsıntısının akabinde devrin Maliye Bakanı Şimşek, “Deprem vergileri nerede?” sorularına şu cevabı vermişti:
“Sonuçta bunlar 74 milyonun servetidir. Zelzele vergisi ismi altındaki vergiden çok daima hale gelmiş ÖTV vs var. Bu vergiler bizim sıhhatimize gidiyor. Diyorsunuz ki bu çerçevede 44 milyar liralık vergi topladınız, nereye gitti. Yalnızca bir yıllık vatandaşın sıhhati için yaptığımız harcama 44 milyar lira. Bu, duble yollara gidiyor, demiryollarına, havayollarına, çiftçimize, eğitime gidiyor.”
“Çerez parası değil” demeci
Mehmet Şimşek’in ülke gündemine oturmasına neden olan bir öteki polemik ise “çerez parası” demeciydi. Şimşek, muhalefetin devlet kurumlarında araçlara harcanan paranın çerez parası bile olmadığını savunmuştu. Şimşek, şunları söylemişti:
““Araç saltanatı diye ortalıkta bu işin istismarını yapanlar, topu topuna genel müdür ve üstünden bahsediyor. Taş çatlasa 2 bin genel müdür var. Haydi 40 müsteşar ve 100 müsteşar yardımcısı olsa abartıyorum, 26 bakan bunların hepsini toplasanız Türkiye’nin ulusal gelirinde, bütçesinde çerez parası değil, çerez.”
Asgari fiyat için “işçiye zulüm” dedi
7 Haziran 2015 seçimleri sırasında CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile Mehmet Şimşek ortasında taban fiyat tartışması yaşanmıştı. Şimşek, Kılıçdaroğlu’nun minimum fiyatı 1500 liraya çıkarma vaadini “İşçiye zulüm olur” tabirleriyle eleştirmişti. Şimşek, “Siz ‘asgari fiyatı 1500 liraya çıkarttım’ derseniz, devlette minimum fiyatlı çalışan yok, emekçiye en büyük zulmü yaparsınız” biçiminde konuşmuştu.
Kılıçdaroğlu ise Şimşek’in yanıtını “Maliye Bakanı minimum fiyat 1500’e çıkacak diye ‘İşçiye zulüm’ diyor. Sen ayda 15 bin alınca zulüm değil, çalışana verince mi zulüm oluyor?” diye yanıtlamıştı.
“İşsizliğin nedeni kıdem tazminatı yükü”
Mehmet Şimşek, 2010 yılında verdiği bir demeçte Türkiye’de yüksek seyredeni işsizliğin nedeni olarak kıdem tazminatı yükünü göstermişti. Şimşek, “Bu ülkede hem İşsizlik Fonu var, oraya kesinti yapılıyor. Fakat birebir vakitti kıdem tazminatı var. Bu esnekliği önemli halde azaltıyor. Türkiye’de istihdam artışının önündeki en büyük mahzurlardan birisi kıdem tazminatının bu kadar yüksek ve ağır olmasıdır. Hem İşsizlik Fonu olacak, hem kıdem tazminatı olacak” değerlendirmesini yapmıştı.
Şimşek periyodundaki faiz tartışmaları
Erdoğan, bilimsel gerçekler tam aykırısını söylese de ‘yüksek faizin yüksek enflasyonun nedeni’ olduğuna dair teorisini sıklıkla savundu. Erdoğan, 12 Haziran 2011 seçim kampanyasında, “hedefimiz, sıfır gerçek faiz” dedi, 2012’de ise faiz lobisi kavramını ortaya arttı. Erdoğan faiz lobisi çıkışlarını sürdürürken, siyaset faizi tarihin en düşük düzeylerine kadar indirildi.
31 Ocak 2015’te yaptığı açıklamada, “Ne diyorlar? İnsanı bu türlü adeta çıldırtacaklar, enflasyon düşerse faizi düşüreceklermiş. Bu anlayış, anlayış değil, bu yanlış bir mantık, hakikat bir mantık değil. Zira enflasyon sebep, faiz sonuç değildir. Faiz sebep, enflasyon sonuçtur. Bunu öğrenmeleri lazım” dedi, şubatta ise yüksek faizin “vatanı satmak” manasına geldiğini savundu.
2016 yılında Merkez Bankası başkanlığına Murat Çetinkaya‘nın atanmasıyla çoklu faiz uygulamasına geçildi. Siyaset faizi sabit tutulurken fonlama faizi Ocak 2017’den Mayıs 2018’e dek yüzde 10’dan 16,50”ye çıkarıldı. O devir Merkez Bankası’nın, Erdoğan’ın faiz artırımına yönelik duruşu nedeniyle çabucak hareket geçmek istemediği, devrin Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Maliye Bakanı Naci Ağbal ve Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya‘nın gerçekleştirdiği fevkalâde toplantının akabinde Binali Yıldırım‘ın Erdoğan’ı faiz artırımına ikna ettiği kamuoyuna yansımıştı.
Neler bekleniyor?
Türkiye iktisadı, Eylül 2021’den bu yana “düşük faiz”, “rekabetçi kur” ve kredi büyümesine dayalı, “Türkiye İktisat Modeli” olarak nitelendirilen bir sistemle yönetiliyor. Mehmet Şimşek’in ise ortodoks iktisat siyasetlerine benimseyerek yine Türkiye iktisadını rayına sokması bekleniyor.
Bloomberg’in haberinde Şimşek’in “tam yetkili” Hazine ve Maliye Bakanı olacağı belirtilmişti. Perşembe günü Middle East Eye’dan Ragıp Soylu’nun haberinde ise Erdoğan ve Şimşek’in “faiz dışında her konuda” anlaşabileceği, fakat siyaset faizinin yükseltilmesinin Cumhurbaşkanı için sorun olmaya devam ettiğine yer verilmişti.
Soylu’ya konuşan bir kaynak, Şimşek’in şirketler için “çok maliyetli olmayan” bir halde, siyaset faizini kademeli olarak 18 ayda mevcut yüzde 8,5 düzeyinden yüzde 25’e çıkarmak istediğini söylemişti. Şimşek’in tıpkı vakitte para siyasetinde özgürlük talep ettiği medyada kendine yer bulmuştu.
Özel hayatı
Mehmet Şimşek, 1998’de İstanbul’da tanıştığı, 1971 doğumlu Amerikalı finansçı Annalise Granwald ile 20 Ocak 1999’da Türkiye’de evlenmiş, 2009’da boşanmıştı.
9 Ocak 2010 tarihinden beri Gaziantepli peyzaj mimarı Esra Kara ile evlidir ve ikiz kızları ve bir oğlu vardır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin yanı sıra, Birleşik Devletler ve İngiltere vatandaşlığı olan Mehmet Şimşek, çok yeterli derecede İngilizce bilmektedir.
Yorumlar kapalı.