İran’da polis nezareti altında öldürülen Mahsa Amini’nin akabinde Eylül 2022’de başlayan protestolar sürüyor. Son olarak İran Yargı Erki Lideri Gulam Hüseyin Muhsini Ejei, zarurî başörtüsü kuralına muhalif hareket edenlerin müsamaha gösterilmeden cezalandırılacağını söyledi.
İran İçişleri Bakanlığı da evvelki gün bir bildiri yayımlayarak İslam cumhuriyetinin başörtüsü konusunda rastgele bir geri adım atmayacağı duyurdu. Bildirinin detaylarını ve ülkedeki protestoların gidişatını Medeniyet Üniversitesi’nden İran uzmanı Gizem Aslantepe, Cumhuriyet’e anlattı.
EYLEMLERİN SONUÇLARI AĞIR
Protestoların dozunun ve halinin değiştiğini belirten Aslantepe, büyük sokak şovlarının yerini emekçi grevlerine ve kişisel aksiyonlara bıraktığını söyledi. Bu durumun bayanların öne çıkmasına neden olduğunu kaydeden Aslantepe, “Sokaklarda başörtüsü olmadan gezen, alışveriş yapan, dans eden bayanların sayısı hiç de o denli azımsanacak cinsten değil. Önemli bir cüret örneği olduğunu düşündüğüm bu aksiyonların sonuçları da vakit zaman ağır oluyor” dedi. Hemşire Meryem Bani Rezi örneğini veren Aslantepe, “Zorunlu başörtüsüne uymadığı için Meryem’e 8 aydan fazla mahpus, 148 kırbaç ve başka ek cezalara çarptırıldı. Meryem üzere bayanların sayısı artmasın diye de içişleri bakanlığı harekete geçti” diye konuştu.
Rafsancan Cuma İmamı Asgar Askeri, evvelki gün verdiği hutbede “Zorunlu başörtüsü uygulamasına tam manasıyla uyulmalı. Yetkililer tedbir almazsa biz harekete geçeceğiz ve tarihi yerleri mühürleyeceğiz” dedi. Aslantepe, Askeri’nin yalnızca “İranlı bayanların değil İran’ı ziyarete gelen turist bayanları da maksat aldığını” söyledi.
(Gizem Aslantepe)
Milletvekili Hüseyin Ululuğu de evvelki gün parlamentoda “İffet ve Başörtüsü Planı”ndan bahsetti ve mecburî başörtüsü uygulamasını reddeden bayanların pasaport ve ehliyetlerine el konulacağını açıkladı. Uygulamaya sanal ortam dahil neredeyse bayanların bulunduğu tüm toplumsal alanlarda dikkat edileceğini bildirdi. Ululuğu, karara uyulmaması halinde kademeli olarak cezaların artacağını ve beşten fazla ihlal edilmesi durumunda kişinin isimli mahkemelerce de yargılanabileceğini söz etti.
SIKI ÖNLEMLER
İran İslami Şura Meclisi Üyesi Hüseyinali Hacı Deligani de bildiriye ait açıklama yaparak “Toplumda iffet ve başörtüsü konusunda dindarların dertlerine karşılık verecek halde ve yargıdaki boşlukların giderilmesi için mevzuat ve kontrol açısından gerekli önlemleri alacağız” dedi.
‘BİR MÜHLET DAHA GAYRET GEREKECEK’
İçişleri bakanlığının bildirisinin içeriği özetle şöyle:
- Dini unsur, kanun ve düsturlar ile klâsik bedellerde rastgele bir gerileme yaşanmadığı ve yaşanmayacağı, şeriat gereği başörtüsünün tartışmasız bir dini gereklilik olarak İran İslam Cumhuriyeti’nin her vakit pratik prensiplerinden biri olacağı vurgulandı.
- “Beyaz Çarşamba” ve “İnkılap Meydanının Kızları” üzere başörtüsünü reddeden protest bayan oluşumları İran’ı içeriden çökertmeyi hedefleyen dış mihrakların maşaları olarak görülürken düşmanın bu yolla fitne çıkarmaya çalıştığı tabir edildi.
- Başörtüsünün dini bir gereklilik olmasının yanı sıra başörtüsüzlüğün esasen “aile kurumuna” ve “İran toplumunun yapısına” tehdit oluşturduğu ileri sürüldü.
- Geçtiğimiz aylarda İranlı bayanların ezici çoğunluğunun başörtüsünü muhafaza içgüdüsyle hareket ettiği argüman edildi.
- Genç kuşağın başörtüsü konusunda “ikna edilmesi” gerektiğine dair bir not düşüldü.
Bildirinin işaret ettiğini bildirilerini anlatan Aslantepe, şunları söyledi:
“Tahran, mevcut siyasi konjonktürün değişmesi ve protest havanın yavaş yavaş dağılmasıyla birlikte olağanda vermesi beklenen imtiyazları da vermekten vazgeçti. Tansiyon düştükçe protestocuların eli zayıfladı. O denli gösteriyor ki bu durum İranlı bayanların uzun bir mühlet daha zarurî başörtüsü uygulamasına karşı gayret etmesini gerektirecek.”
Yorumlar kapalı.