HABER-ANALİZ
Dünya basını ve başşehirlerinin de yakından takip ettiği 14 Mayıs Milletvekili ve Cumhurbaşkanı seçimlerine 3 gün kala Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu‘nun Rusya’ya yönelik sert çıkışı gündem yarattı.
Kılıçdaroğlu’nun Twitter üzerinden Türkçe ve Rusça olarak yayımladığı açıklamada, “Sevgili Rus Dostlarımız, Dün bu ülkede ortaya saçılan montajlar, kumpaslar, Deep Fake içerikler, kasetlerin ardında siz varsınız. Şayet 15 Mayıs sonrası dostluğumuzun devamını istiyorsanız, elinizi Türk’ün devletinden çekin. Biz hala işbirlikten ve dostluktan yanayız” tabirlerine yer verildi.
Kılıçdaroğlu’nun yaptığı açıklama birinci başta dış siyasete yönelik üzere gözükse de, “Elinizi Türk’ün devletinden çekin” üzere diplomaside alışılmışın dışında sertlikte bir ifadelendirme kullanılması, Millet İttifakı adayının iletisinin yüklü olarak iç siyasete yönelik olabileceğini gösteriyor.
Millet İttifakı adayının kullandığı sözler, bildirinin yalnızca Rusya’ya değil, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu‘ya da yönelik olabileceği yorumlarına sebep oldu.
Kılıçdaroğlu, iletisinde direkt olarak bir görüntüye atıfta bulunmasa da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 7 Mayıs’ta gerçekleştirdiği AKP İstanbul mitinginde, PKK başkanı Murat Karayılan‘ın CHP’nin kampanya reklamına montajlandığı bir manzaraya yer verilmişti. Kalabalığa gösterilen montajlı görüntüde Kılıçdaroğlu’nun akabinde Karayılan “Haydi” reklam sinemasının bir parçasıymış üzere gösteriliyordu.
Kılıçdaroğlu’nun yaptığı açıklama, “CHP başkanı, ilerleyen günlerde iktidara yakın medya aracılığıyla yeni bir kurgu görüntü yayınlanacağına yahut karalama kampanyası yapılacağına dair istihbarat mı aldı?” sorularına yol açtı. Kılıçdaroğlu’nun açıklamasının akabinde, Millet İttifakı adayının bu tıp bir kampanyaya karşı “ön alma” hazırlığında olabileceği yorumları yapıldı.
CHP Küme Başkanvekili Engin Özkoç, 10 Mayıs’ta Halk TV’ye yaptığı açıklamalarda Kılıçdaroğlu ile ilgili yeni bir ‘deep fake’ teşebbüsünde bulunacağına dair ihbar aldığını ve Kılıçdaroğlu’nun sesinin taklit edilerek PKK terör örgütü ile ilişkilendireceklerini söyledi.
İlerleyen günlerde Kılıçdaroğlu’nun ağzındanmış üzere kendisine ve ittifakına oy kaybettirecek ‘deep fake’ sistemiyle hazırlanmış bir siyasi konuşmanın toplumsal medyada yayılabileceği de konuşulan ihtimaller ortasında.
Kılıçdaroğlu, kendisini gaye alan mümkün bir plana işaret ediyorsa, bu çıkışı yaparken hangi bilgi ve/veya bulgularla Rusya’ya da reaksiyon gösterdiği, süreçte Moskova’nın nasıl bir rolü olduğu, CHP başkanının neden kesin tabirlerle bir reaksiyon gösterdiği ve açıklamanın öteki Millet İttifakı önderlerinin de bilgisi dahilinde yapılıp yapılmadığı şimdi tüm açıklığıyla bilinmiyor.
Kılıçdaroğlu da ayrıyeten 2 Mayıs’ta Twitter hesabından bir paylaşım yaparak Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun için “Cambridge Analytica’cılık oynamak kapasitenizi aşar” sözünü kullanmıştı. Cambridge Analytica skandalı 2018’de, 50 milyon Facebook kullanıcısına ilişkin bilgilerin yöntemsiz kullanıldığının ifşa olması ile patlak verdi. Şirketin, ABD’de Donald Trump’ın lider seçilmesinde ve İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkma (Brexit) süreçlerinde, seçmen davranışları üzerinde tesirli olduğu düşünülüyordu.
Kılıçdaroğlu’nun bildirisiyle, seçime muhtemel bir müdahale durumunda Batı’nın dikkatini çekmek istemiş olabileceği de üzerinde durulan ihtimaller ortasında.
Kılıçdaroğlu’nun açıklamasını Rus analistler de anlamlandırmaya çalışıyor. Birçok Rus haber sitesi açıklamayı haberleştirirken, Rus medyasının yaygın kullandığı Telegram aplikasyonunda da “Türk muhalefeti Rusya’yla köprüleri yaktı” yorumu yapıldı.
Rusya’nın ABD’deki 2016 seçim sürecine yaptığı müdahale uzun mühlet boyunca dünya gündeminde kalmış, Demokrat aday Hillary Clinton‘ın kaybetmesinde rol oynadığı yorumları yapılmıştı.
“Dün” vurgusu
Çarşamba günü, toplumsal medyada Memleket Partisi Muharrem İnce‘ye ilişkin olduğu tez edilen bir kaset paylaşıldı. İnce, perşembe günü montaj olduğunu belirttiği manzaralara sert reaksiyon gösterdikten sonra Cumhurbaşkanlığı adaylığından çekildi.
Rusya ve Ankara ortasında seçim sathı mailinde ağır temas
Kılıçdaroğlu’nun iletisi, birinci bakışta dış siyasete yönelik üzere gözükse de, yalnızca Rusya’ya verilmiş bir göz dağı olarak algılanmak için çok sert ifadelendirilmiş. Lakin Rusya, son aylarda Türkiye bir seçim sathı mailine girse de AKP’ye “siyasi puanlar” kazandıracak adımlar atmaktan kaçırmadı.
Rusya’nın seçime kısa mühlet kala Ankara olarak kurduğu siyasi temaslar da dikkat çekti. Klasik olarak bir ülkede seçim yaklaşırken yakın olduğu ülkeler seçim sonuçlarına ve demokratik süreci tesir etmemek ismine resmi ziyaretlerden kaçınırken, Rusya alışılmışın dışında adımlar attı.
Rusya, seçime 4 gün kala 10 Mayıs’ta Rusya-Türkiye-İran ve Suriye ortasında yapılan dışişleri bakanları toplantısına Moskova’da konut sahipliği yaptı. Bu toplantıda Türkiye ve Suriye dışişleri bakanları 2011’den bu yana birinci kere birlikte fotoğraf verdi.
14 Mayıs’ta gerçekleşecek potansiyel bir iktidar değişikliğinde, bu toplantıda alınan kararları devam ettirip ettirmemek yeni iktidarın inisiyatifinde olacak. Toplantının tarihi, AKP iktidarının seçime kısa mühlet kala bir diplomatik zafer aradığı yorumlarına sebep oldu. Öte yandan Şam, daha evvel seçimlerden evvel önemli olağanlaşma adımları atma taraftarı olmadıklarının sinyallerini vermişti.
Yine 10 Mayıs’ta, Reuters’a konuşan iki kaynak, Türkiye’nin Rusya’ya yapılacak 600 milyon dolarlık doğal gaz ödemesini 2024’e kadar ertelediğini açıkladı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov 7 Nisan’da Türkiye’yi ziyaret etmiş, 27 Nisan’da da Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) Birinci Nükleer Yakıt Getirme Töreni’nde imajlı irtibat ile açıklamalarda bulunmuştu.
Kılıçdaroğlu’nun WSJ söyleşisi
Kılıçdaroğlu, bu hafta Wall Street Journal’da yayımlanan söyleşisinde de Rusya’ya yönelik bildiriler vermişti.
Kılıçdaroğlu, 14 Mayıs seçimlerini kazanması durumunda Türkiye’yi NATO ve Batı’ya yakınlaştıracağını, Ankara’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlara uyacağını söyledi. Kılıçdaroğlu, açıklamasında yaptırımları “uygulayacağına” dair ise bir söz kullanmadı.
AKP iktidarı, mevcut durumda da Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmasa da, Batı yaptırımlarını delmediğini ve delinmesine müsaade vermediğini söylüyor.
CHP Dış İlgilerden Sorumlu Genel Lider Başdanışmanı Ünal Çeviköz, T24’e yaptığı değerlendirmede Kılıçdaroğlu’nun söyleşisindeki tabirlerin, CHP başkanının Rusya’ya yaklaşımında bir değişikliğe işaret etmediğini düşündüğünü söylemişti.
Yorumlar kapalı.