Hazal Yalın
Bu haftanın seçkisi birbiriyle pek az alakası olan dört başlıktan oluşuyor.
Vestik Kavkaza’nın imzasız yazısı, Ermenistan hükümetinin AB sivil misyonunu ülkeye davet etmekle kalmayıp bunu açıkça Rusya’yı etkisizleştirmenin aracı haline getirmeye çalıştığını ileri sürüyor. Alıntıladığım başlık, yazının özgün başlığı.
EurAsia Daily, Putin’in 19 Ekim kararnamesine dayanarak sıkıyönetim ilan edilen federal bölgelerde (Rusya Federasyonu bünyesine katılan dört bölge) devletin savunma siparişlerinin ihlal edilmesi halinde pay iştirakli şirketlere kayyım atamayı mümkün kılan 3 Mart kararnamesini inceliyor. 19 Ekim kararnamesi yayınlandığı gün bunun büyük değer taşıdığını vurgulamış ve şöyle yazmıştım: “Kararname, başta 4 yeni oblast ve bunlara komşu oblast ve kraylar olmak üzere, yönetime (valilikler) hükümet ve başkanlık yönetimiyle uyum içinde toplumsal hayattan (en önemlisi) iktisada kadar müdahale (ucu açık: müsadereden yönlendirmeye kadar) yetkisi veriyor. Bundan sonrası için (ne kadar kararlılıkla ve ne gayeyle uygulanacağına dair) öngörüde bulunmak güç; lakin örgütlenen şey, çok açıkça GKO’yu çağrıştırıyor ve dahası, aşikâr ki GKO örnek alınmış.” GKO (Devlet Savunma Komitesi), Büyük Anavatan Savaşı sırasında bütün yetkileri elinde tutan en yüksek devlet organı.
Yeri gelmişken: Rusya’da sıkıyönetim lakin dış atak yahut atak tehdidi halinde ilan edilebilir. İç tehdit halinde (darbe teşebbüsü, afet, toplumsal düzensizlik, vb.) harika hâl kabul edilir.
Rusya Adalet Bakanlığı tarafından “yabancı acentası” kabul edilen Rosbalt, Merkez Bankası’nın TL/ruble ve Hong Kong doları/ruble döviz çiftlerinde mutabakatlı vadeli mukavelelerle sürece başladığını haberleştiriyor. Bu paralara hem kurumsal yatırımcıların hem de özel bireylerin ilgisinin artmakta olduğu vurgusu dikkat cazibeli.
Nezavisimaya Gazeta’nın kıdemli Ortadoğu uzmanı İ. Subbotin ise Katar’ın “deprem yardımları” mazeretiyle Suriye’nin kuzeyinde kent inşa etmek için Ankara ile mutabakat imzaladığını belirtiyor ve bunun, “muhalefetin” elinde tuttuğu anklavların imarını amaçladığını vurguluyor. Subbotin’in görüştüğü Anton Mardasov’a nazaran de Katar, Suriye’ye ait eski uzun vadeli emellerinden vazgeçmiş değil.
‘Paşinyan bir sefer daha gösterdi: Ermenistan Rusya yerine AB’yi seçiyor’
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan perşembe günü Almanya’ya AB misyonunun Ermenistan’a yerleştirilmesindeki katkılarından dolayı şükranlarını tabir etti ve Erivan’ın AB ile bağlantı kurmak niyetinde olduğunu açıkladı.
Berlin’de basın toplantısında konuşan Ermenistan başbakanı, şansöliye Olaf Scholz nezdinde Alman hükümetine Avrupa Birliği misyonunun Ermenistan’a yerleştirilmesine katkılarından dolayı teşekkür etti. Paşinyan, Güney Kafkasya’da güvenliği tesis edecek olanın Avrupa misyonu olduğuna emin olduğunu da tabir etti.
AB sivil misyonunun Ermenistan’daki faaliyeti bir mutabakatla düzenlenecek; lakin mutabakat şimdi imzalanmadı.
Paşinyan konuşmasında, demokratik bir ülke olarak Ermenistan’ın, batının yaptırımlarının etrafından dolanmakta Rusya’ya yardımcı olmayacağını, bilakis, yaptırımları uygulayacağını da açıkladı. Paşinyan, şeffaflığın Erivan için son derece kıymetli olduğunu söyledi ve hakikatin, Ermenistan’ın batının yaptırımlarının etrafından dolanmasında Moskova’ya yardım edildiğine dair konuşmaların “tam tersi” olduğunu ekledi.
Ermenistan batı yanlısı bir yol tutuyor. Başbakan Paşinyan’ın dediğine nazaran AB ve Ermenistan ortasındaki dış ticaret geçtiğimiz yıl arttı. Paşinyan, Avrupa ile karşılıklı dış ticaret hacminin artma nedenlerinden birinin, Ermenistan’ın Avrupa Birliği ile alakaları tesis etmek istemesi olduğunu düşünüyor.
Belirtelim: Rusya, Ermenistan’daki AB misyonunun durumu yalnızca zorlaştıracağından ve Azerbaycan ile Ermenistan’ın münasebetlerinin düzelmesine pürüz olacağından emin. (Vestik Kavkaza, 2 Mart)
‘Sıkıyönetim bölgelerinde şirketlere kayyım tehdidi’
Rusya’da devletin savunma siparişlerindeki yükümlülüklerini yerine getirmeyen pay iştirakli şirketlerin ortak ve idare yetkileri dondurulacak, bunlara kayyım atanabilecek. Bu çeşit şirketlerin idare teşkilatları Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın teklifleri temelinde tespit edilecek. İlgili kararname bugün (3 Mart) Rusya Lideri V. Putin tarafından imzalandı.
Sıkıyönetim mevzuatının sağladığı imkânlar çerçevesinde kabul edilen doküman, devlet savunma siparişleri kapsamındaki erzak, iş yahut hizmetleri yürütenleri ilgilendiriyor.
Kararnameye nazaran şirketlerin savunma kontratlarındaki yükümlülüklerini, keza mamul tedarikini ihlali halinde “sıkıyönetimin iptaline kadar” bu şirketlerin hissedarlarının hakları ve idare organlarının yetkileri dondurulacak. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın teklifleri temel alınarak yönetici bir teşkilat tespit edilecek, şirketin yönetici organlarının yetkileri, keza hissedarlar şurasının yahut icra heyetinin yetkileri buna geçecek. …
Başkanlık kararnamesinde, “Rusya Federasyonu hükümetinin, Federasyon Askeri-Sınai Kurul konseyi nezdinde, sıkıyönetim periyodunda devlet savunma siparişlerinin yerine getirilmesine katkıda bulunan pay iştirakli şirketlerin faaliyetleri probleminde çalışma kümesi oluşturmakla yetkilendirildiği” belirtiliyor. Bu çalışma kümesi devlet savunma siparişlerine katılan şirketlerin faaliyetlerinin değerlendirmesini yapacak ve “bu cins pay iştirakli şirketlerin iştirakçilerinin (hissedarlarının) haklarının dondurulmasıyla ilgili problemlerde bir tutum” belirleyecek. Çalışma kümesinin kararları temelinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığının ilgili normatif-hukuki yönetmelikleri yayınlanacak.
Hükümet, yükümlülüklerini ihlal eden teşebbüslerin personel haklarının korunması ve bu şirketlere yatırılan bütçe fonlarının korunması için zorunlu önlemleri almakla da yetkilendiriliyor.
Şu an itibariyle sıkıyönetim, 19 Ekim 2022 tarihli başkanlık kararnamesine nazaran Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri ve Zaporoje ve Herson oblastlerinde geçerli. (EurAsia Daily, 3 Mart)
‘Moskova borsasında Türk lirasının popülaritesinde artış’
… Rusya Merkez Bankası salı günü, iç pazarda 27 Şubat itibariyle 89 milyar ruble döviz satıldığını açıkladı. 22 Şubat itibariyle de satış hacmi 9 milyar rubleydi. Maliye Bakanlığı daha evvel, 7 Şubat ile 6 Mart ortasında döviz satışı için 160,2 milyar ruble gönderileceğini açıklamıştı; buna nazaran günlük satış hacmi 8,9 milyar rubleye eşit.
Maliye Bakanlığı 13 Ocak’tan sonra yeni bütçe kuralları çerçevesinde iç pazarda döviz satışına tekrar başlamıştı. Döviz alım satım süreçleri Merkez Bankası tarafından Moskova Borsası’nın döviz kısmında “Çin yuanı-ruble” enstrümanında yapılıyor.
Rusya Federasyonu’nun memleketler arası rezervlerinin hacmi 17 Şubat itibariyle 582,1 milyar dolar. Bu, bir evvelki haftaya nazaran 6,9 milyar dolar yani yüzde 1,2 azalma manasına geliyor. …
Rusya mali düzenleyicisi 1 Mart’tan itibaren bankaların zarurî rezervlerini de yükseltti. Açıklamaya nazaran bu önleme kredi kuruluşlarının bilançolarının ulusal paraya geçirilmesi eğilimini korumak için de başvuruldu.
Moskova Borsası 1 Mart’tan itibaren TL/ruble ve Hong Kong doları/ruble döviz çiftlerinde mutabakatlı vadeli mukavelelerle sürece başlıyor. Moskova Borsası yeni kontratlara başlanmasının bu dövizlerin popülaritesinin artmasıyla alakalı olduğunu belirtiyor. Yeni enstrümanların en geniş müşteri yelpazesini hedeflediği ve hem kurumsal yatırımcılar hem de özel şahıslar için değişik olacağı vurgulanıyor.
Öte yandan Kremlin basın sözcüsü Dmitriy Peskov, kilit para ünitesi olarak doların yerine bir diğerini koymaya yönelik milletlerarası mutabakata yönelik teşebbüslerin Rusya için şimdi vakitsiz olduğunu düşünüyor. Peskov İzvestiya’ya verdiği mülakatta, Rusya’nın bu türlü bir muahede fikrini ortaya sürmeye hazır olup olmadığı sorusuna şu yanıtı verdi: Ben teorik olarak Rusya’nın bunu şu an yapmaya hazır olduğunu düşünüyorum, ancak yetiştirmek için talihimiz yok. Vakte gereksinimimiz var.”
Peskov, “dedolarizasyonun devam ettiğini”, bunun nedeninin de temel rezerv para ünitesi olarak dolar ihraççısına itimadın yıkılması olduğunu tabir etti. Peskov’a nazaran ülkeler, kendi ulusal paralarına dayanarak ödemelerini gerçekleştirmek için yeni seçenekler üzerinde tedricen çalışmaya başladılar. … (M. Makarov / Rosbalt, 1 Mart)
‘Katar Suriye’de kent inşa etmek için Türkiye ile mutabakat imzaladı’
Katar, şubat ayındaki büyük zelzeleden ziyan görenler için Suriye’nin kuzeybatısında bir kent inşa etme planı olduğunu açıkladı. Buyrukluğun dışişleri açıklamasında yetkililerin Suriye Devlet Lideri Başar Esad’a yönelik tavrında değişiklik olmadığı vurgulanıyor. Resmi beyanlardan anlaşıldığına nazaran insani yardım Türkiye’nin protektorasındaki bölgelerden birinden gerçekleştirilecek. Uzmanların görüşüne nazaran Katar Suriye evrakına siyasi ve iktisadi bir aktör olarak dönmeyi hedefliyor. …
Dışişleri Bakanı Maced el-Ansari’nin dediğine nazaran Katar inisiyatifi Suriye’nin kuzeybatısında … 70 bin kişilik bir “entegre şehir” kurmayı öngörüyor. El-Ansari ilgili mutabakatların, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin kuzey bölgelerini kendi sorumluluk alanında tutan Türkiye tarafıyla imzalandığını da açıkladı. Bir öteki deyişle Katar’ın inisiyatifi muhalif anklavların altyapılarının imarında bir adım olacak. …
Rusya Memleketler arası İlgiler Kurulu uzmanı ve Washington’daki Ortadoğu Enstitüsü (MEI) davetli araştırmacısı Anton Mardasov’a nazaran … eski siyasi çizgisine bağlılığını sürdüren Doha, Suriye’de uzun vadeli maksatlar peşinde. Mardasov, merkezi hükümet tarafından denetim edilen bölgelerdeki iktisadi ve toplumsal koşulların istikrarlı bir biçimde kötüleşmekte olduğunu, bunun sonucu Şam’ın eninde sonunda muhalefetle yahut muhalefetin menfaatlerini temsil eden kimselerle diyalog geliştirmek sıkıntısıyla karşı karşıya kalacağını düşünüyor. Katarlıların buna oynuyor olmaları da çok mümkün. (İ. Subbotin / Nezavisimaya Gazeta, 2 Mart)
Yorumlar kapalı.