1989 büyük değişikliklerin yılıydı. Bu değişikliklerden biri Tim Berners-Lee’in aklına geldi. İsviçre’nin Cenevre kentindeki dünyaca ünlü araştırma merkezi Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) çalışan fizikçi, çeşitli enstitüler ve onlarca çalışma ve proje kümesi ortasındaki bilgi akışındaki karmaşadan rahatsızdı. Bilim insanlarının üzerinde fikir alışverişi yapabileceği dijital bir bilgi ağı oluşturulmasının bu karmaşaya tahlil olabileceğini düşündü. O devirde 34 yaşında olan fizikçi bu fikri kısa bir formda kağıda döktü. Amiri kelam konusu teklif için “belirsiz lakin heyecan verici” değerlendirmesini yaptı. Zati birinci etapta bu fikrin uygulanmasına ait hiçbir gelişme olmadı.
Ancak Berners-Lee fikrini geliştirmeye devam etti. World Wide Web’in yapı taşları oluşmaya başladı, web adresleri için URL’ler, web sayfalarını tanımlamak yani programlamak için HTML’ler oluşturdu. Kontaklar için http teknik protokolünün çalışması ve son olarak web tarayıcısı için bir tanım oluşturulması gerekiyordu. Berners-Lee’nin çalışmalarının sonucunu dünya kamuoyu tam 30 yıl evvel bugün gördü: 30 Nisan 1993 tarihinde CERN araştırmacıları World Wide Web’i başlattı. Bugüne kadar çok az değişikliğe uğrayan bu gelişme internetteki gelişmelerin bir başlangıcı oldu.
Bugün insan 13 yaşındaki bir çocuğa, onun yaşındayken ne internetin ne de akıllı telefonların olmadığını açıklamak zorunda kalıyor. Evvelce kent merkezlerine yapılan alışveriş çeşitleri yerini online siparişlere bıraktı. Ansiklopediler de şayet hâlâ duruyorsa raflarda yalnızca toz topluyor. Artık süratli bilgi edinmek için birçok kişi açısından adres Wikipedia haline geldi. Konut arayanlar gazetelerin ilan sayfalarına değil internet sitelerine bakıyor.
Ancak çok bilgi yüklemesi dijital ağın dezavantajı olabiliyor. İnternette prensip olarak herkes görüşünü, fikrini, eserini tanıtıp yayınlayabiliyor. ABD’nin eski Lideri Donald Trump buna yeterli bir örnek. Twitter hesabının erişimi pek çok yanlış bilgiye karşın ya da bu yüzden, ona sadık takipçiler kazandırdı.
Google yahut DuckDuckGo üzere arama motorları uçsuz bucaksız üzere görünen bilgi alanında sapla samanı ayırmaya yarıyor. Lakin, Google, Apple, Facebook, Amazon ve Microsoft üzere dijital şirketlerin gerisinde kâr maksadı güden global şirketler bulunuyor. Aslında bu Tim Bernes-Lee’ye aykırı bir niyet. Çünkü Berners-Lee World Wide Web’in patentini alabilirdi, fakat şuurlu olarak bunu yapmamaya karar verdi. Kâr peşinde koşmak Bernes-Lee’nin özgür bilgi alışverişi ülküsüne karşıttı.
Bir sonraki düzey yapay zeka
İnternette bir sonraki düzeye de ulaşıldı. Burada anahtar söz: Yapay Zeka. Sohbet robotu ChatGPT birkaç ay evvel yeni bir tartışma başlattı. İnternetin 30’uncu yılında geleceğin ChatGPT olup olmadığına yönelik DW’nin sorusuna ChatGPT’nin verdiği cevap “Yapay zeka tabanlı bir lisan modeli olarak ChatGPT’nin internetin geleceği olup olmadığını kesin olarak söylemem. Zira internetin geleceği birçok faktöre bağlı ve daima değişiyor. Fakat ChatGPT ve gibisi yapay zeka modellerin interneti etkileme ve değiştirme potansiyeli var” oldu. ChatGPT, fakat yapay zeka modellerinin getirdiği data muhafaza, şeffaflık ve hesap verilebilirlik alanlarındaki etik zorlukların da unutulmaması gerektiğini belirtti.
ChatGPT dengeli ve göze hoş görünen metinler üretebiliyor fakat kaynaklar karanlıkta kalıyor. Tim Berners-Lee’nin 30 yıl hayata geçirdiği birinci internet sayfası ise bundan çok farklıydı. Berners-Lee’in sayfasının adresi “http://info.cern.ch/hypertext/WWW/TheProject.html” halindeydi.
Sör Tim Berners-Lee
World Wide Web bugüne kadar şu temel bilgiyi içeriyor: “WorldWideWeb (W3), geniş bir doküman cihanına ulaşmayı sağlamayı amaçlayan geniş kapsamlı bir hiperortam bilgi erişim teşebbüsüdür.” Hiperortam, hiper metinden geliyor ve başka metinlerle kontakları olan metinler demek. Bu da günümüz dünyasının onsuz işleyemeyeceği bir bilgi ağı yaratıyor.
Bu mevzuda sorularınız varsa, vakit içinde bir seyahate çıkabilirsiniz. Dünya çapında halka açık olan birinci web sitesinde, projeye dahil olan bireylerin hala ilişkileri mevcut. Web sitesinde o vakitten bu yana Sör unvanı almış olan Tim Berners-Lee’yi bulacaksınız.
Yorumlar kapalı.